تحلیل ژئوپلیتیک حوضه رودخانه های دجله و فرات با رویکرد سیستمی

آب سرچشمه ی زندگی بشر است و همه فعالیتها و روندهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع در سطح خرد و کلان از آن تاثیر می پذیرد. کمبودآب قابل مصرف برای انسانها، آن را به منبع کمیابی تبدیل کرده که به راحتی می تواند کنش های مربوط به دست یابی به آن را به خشونت های پایدار یا گذرا تبدیل کند. ازجمله مناطق جهان که با کمبود آب روبروست، جنوب غرب آسیا است که کارشناسان و تحلیلگران بسیاری در مورد تنشهای احتمالی بر سر دست یابی به آب در آن هشدار میدهند. منطقه حوضه ی آبریز دجله و فرات نیز وضعیت ویژه ای دارد. عبور رودخانه های بین المللی از مرزهای سه کشور ترکیه، سوریه و عراق که از یک سو نیاز فراوانی به آب دارند و از سوی دیگر تنشهای داخلی و بین کشوری آنها را آسیب پذیر می کند، کلاف پیچیدهای را ایجاد کرده است. پیچیدگی این وضعیت با در نظر گرفتن نظامهای سیاسی  اقتصادی متفاوت بی ثباتی سیاسی و جایگاه فوق العاده مهم این منطقه که هر حرکتی در آن واکنشهای منطقه ای و جهانی در پی دارد، شدت بیشتری می یابد. به منظور واکاوی این وضعیت و تحلیل روند حاکم بر آن و برآورد سناریوهای پیش رو، مقاله حاضر با در پیش گرفتن رویکرد سیستمی و با روش توصیفی تحلیلی؛ تلاش دارد تا ضمن تشریح وضع موجود ابعاد سیستمی و وابستگی های متقابل این کشورها را تحلیل و راه کارهای مناسب را پیشنهاد کند.