بررسی و کمی سازی تغییرات سنجه های سیمای سرزمین با استفاده از سنجش از دور و شاخص‏های تنوع زیستی (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده دز)

امروزه به دلیل عدم استفاده منطقی از سرزمین، تبدیل، تغییر پوشش و کاربری زمین در سرزمین ها روند رو به رشدی داشته است. بررسی و کمی سازی این تغییرات می‏تواند در برنامه‏ریزی و مدیریت پایدار سرزمین ضروری باشد، لذا در این مطالعه از سنجه‏های سیمای سرزمین به عنوان ابزارهایی کمی‏ساز برای بررسی تغییرات و وضعیت سرزمین استفاده شده است. سنجه‏های مورد بررسی از نوع توزیع مکانی و ترکیب بندی لکه ها می باشد. منطقه حفاظت شده دز واقع در استان خوزستان نیز به عنوان مطالعه موردی این تحقیق انتخاب شده است. به منظور تهیه نقشه های پوشش سرزمین و تحلیل تغییرات، به ترتیب، تصاویر ماهواره لندست 7 مربوط به سنجنده TM و تصاویر ماهواره لندست 8 مربوط به سنجنده ETM+ و متریک‏های تعداد لکه، تراکم لکه، تراکم حاشیه، بزرگ‏ترین لکه، شکل سیمای سرزمین، کل حاشیه و شاخص‏های تنوع گونه‏ای و یکنواختی گونه‏ای شانون و سیمپسون و برای تجزیه و تحلیل سنجه‏ها در سطح کلاس از نرم افزار Fragstats 4. 2 و Envi استفاده شده است. نتایج بررسی و مقایسه سنجه‏ها نشان داد که وسعت اراضی دارای پوشش گیاهی در منطقه کاهش یافته، درحالی‏که اراضی خاکی روند افزایشی دارد. کاهش وسعت پوشش گیاهی و افزایش اراضی خاکی بیان‏گر تخریب پوشش طبیعی منطقه طی سال‏های مورد مطالعه می‏باشد. همچنین کاهش سنجه‏های تعداد لکه و سنجه تراکم لکه و افزایش سنجه تراکم حاشیه نشان از افزایش تخریب پوشش های طبیعی این منطقه حفاظت شده و افزایش مرز مشترک با کاربری های اطراف خود دارد.