گونه شناسی عقلانیت دو حکیم رازی (تلاقی «عقلگرایی خودبنیاد» زکریای رازی با «عقلانیت وحیانی» ابوحاتم رازی)

نسبت «خردورزی فلسفی» و «دینداری وحی باور» یا بتعبیری، گستره و کارکرد عقل در نسبت با وحی و سهم آن در هدایت و سعادت انسان، همواره یکی از مهمترین دغدغه های اندیشمندان مسلمان بوده است. نوشتار حاضر با رویکردی مسئله محور و روش توصیفی تحلیلی، با بررسی دو سنخ متفاوت از اندیشه ورزی فلسفی و دینی دو حکیم ایرانی محمد بن زکریای رازی (م. 313ه. ق) و ابوحاتم عبدالرحمن رازی (م. 322 ه. ق) ، به تبیین نحوه تلاقی دو جریان فکر فلسفی و اندیشه کلامی در قرن چهارم هجری پرداخته است. اهمیت این پژوهش از آنروست که در تناظر و گفتمان نزاع گونه این دو سنخ از اندیشه ورزی، رابطه بین عقل و وحی و نیازهای متقابل فلسفه و دین به هم بهتر آشکار میشود. گونه شناسی عقلانیت این دو اندیشمند و تبیین آراء و مواضع آنها در مسئله عقل و وحی، تساوی و عدم تساوی عقل در میان انسانها و سهم خردورزی در سعادت شناسی این دو حکیم رازی، از مهمترین مسائل و یافته های پژوهش حاضر محسوب میشود.