کاهش کم توانی خواندن از طریق تشخیص به موقع کودکانی که در خطر ناتوانی خواندن هستند

مدارس عموما ادعا می کنند که علت کم توانی خواندن دانش آموزان اساسا در خود شاگردان است نه در عملکردهای مدرسه. به نظر ما، چنین تشخیصی از مشکل یادگیری خواندن درست نیست بلکه فراگیری خواندن در دانش آموزان، علاوه بر تسلط عمومی آنان به زبان فارسی، مستلزم دست یافتن آنان به مهارتهای فرازبانی یا سیستمی از تبدیل رمز نوشته ها به زبان شفاهی است که باید در جریان تدریس به آنان آموخته شود. برای بررسی این موضوع، با ساختن «آزمونهای تشخیص توانایی خواندن لطف آبادی – فردوسی» دو فرض اساسی را در این تحقیق مورد آزمون قرار داده ایم: الف) دانش آموزانی که کم توانی خواندن دارند، در مقایسه با دانش آموزانی که مشکل خواندن ندارند، در توانایی های فرازبانی و پردازش آواشناختی با آنها متفاوتند؛ ب) توانایی های فرازبانی و پردازش آواشناختی علل مستقیم مشکلات یادگیری خواندن است و با تشخیص به موقع علل مشکل در هر دانش آموز، می توانیم به شاگردانی که کم توانی خواندن دارند کمک کنیم. برای آزمون این فرضیه ها، مدل پژوهشی خود را روی یک نمونه 336 نفری از دانش آموزان پسر و دختر کلاسهای اول و دوم و سوم ابتدایی نواحی هفت گانه آموزش و پرورش مشهد آزمایش کرده ایم. در این مطالعه، دانش آموزان به گروه های تجربی و کنترل تقسیم شده و سی آزمون تشخیص توانایی خواندن لطف آبادی – فردوسی را برای هر گروه در سه نوبت (در آغاز سال تحصیلی، در میانه سال و در پایان سال) روی آنان اجرا کرده ایم. داده های جمع آوری شده در این تحقیق با روش های آماری تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که، علاوه بر عوامل پایه ای موثر بر یادگیری خواندن (سطح انگیزشی، هوشی عمومی، حافظه فعال و تجربه زبانی)، توانایی های فرازبانی (آگاهی آواشناختی، رمزگشایی آواشناختی، آگاهی نحوی و آگاهی معناشناسی) بر یادگیری خواندن تاثیر قطعی دارد. به این ترتیب، با تشخیص به موقع کم توانی خواندن و کشف عوامل اساسی در کم توانی یادگیری و مهارتهای خواندن می توانیم شاگردانی را که در خطر ناتوانی یادگیری خواندن هستند از افت تحصیلی و بیسوادی برهانیم.