نقش سوگیری های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی

با توجه به نقش جنبه های روان شناختی در رفتار اطلاعاتی انسان و تاثیر عوامل روانی بر تعامل انسان و اطلاعات، این پژوهش به مطالعه سوگیری های شناختی در رفتار اطلاعاتی می پردازد. بدین ترتیب هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش سوگیری های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی است. پژوهش با رویکرد کیفی و روش گرانددتئوری (نسخه کلاسیک) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی بودند. با در نظر داشتن نمونه گیری هدفمند و با استفاده از نمونه گیری دردسترس، 25 نفر از آنها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه گردآوری و از طریق پیگیری اصول تحلیل داده ها و مبانی کدگذاری در گراندد تئوری تحلیل شده اند. براساس تحلیل داده های پژوهش، سوگیری های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی افراد تاثیرگذار هستند. 28 مورد سوگیری شناختی در متن مصاحبه های پیاده سازی شده شناسایی شد. در هر یک مراحل شش گانه مدل رفتار اطلاعاتی ایزنبرگ و کویتز، سوگیری های شناختی به شکلی تاثیرگذار هستند. سوگیری ها می توانند در تشخیص، تعیین و تبیین نیاز اطلاعاتی، تصمیم گیری برای گزینش منابع اطلاعاتی، انتخاب مراکز اطلاعاتی، استخراج و استفاده از اطلاعات، سازماندهی و به اشتراک گذاری اطلاعات کسب شده و در نهایت در ارزیابی فرآیند کاوش اطلاعات نقش ایفا کنند. سوگیری های شناختی در کنار دیگر عوامل مطرح در رفتار اطلاعاتی قرار می گیرند و می توانند بر آنها تاثیر بگذارند و یا از آنها تاثیر بپذیرند. سوگیری ها می توانند پیامدهایی چون عدم موفقیت در بازیابی و کسب اطلاعات، پرهیز از اطلاعات و در نهایت شکست در رفع نیاز اطلاعاتی داشته باشند. برای درک عمیق تر از نقش سوگیری های شناختی، لازم است آنها را در بافت ها و در شکل های مختلف رفتار اطلاعاتی مورد بررسی قرار داد.