بررسی وضعیت ماهیان غیربومی مهاجم تیلاپیاCoptodonzillii,Gervais, 1848)،Oreochromisaureus(Steindachner, 1864در اکوسیستم‏های آبی استان خوزستان

ماهیان مهاجم، به عنوان تهدیدی بزرگ برای تنوع زیستی اکوسیستم‏های آبی مطرح هستند. ماهیان تیلاپیا از جمله ماهیانی هستند که به دلیل ویژگی های تولیدمثلی، عادت های غذایی و رفتاری و مقاومت بالا به شرایط محیطی، آلودگی و بیماری ها، مهاجم تلقی شده و تاکنون دو گونه غیربومی Coptodon zillii و Oreochromis aureus و یک گونه بومیIranocichla hormuzensis از این ماهیان در ایران گزارش شده است. در سال های اخیر، ماهیان تیلاپیای غیربومی پیامدهای اکولوژیکی و اقتصادی قابل توجهی در ایران و کشورهای همسایه داشته اند. هدف از این پژوهش بررسی اولیه وضعیت ماهیان غیربومی تیلاپیا در استان خوزستان می باشد. پژوهش حاضر از آبان 1393 تا شهریور 1394برای تعیین فراوانی دو گونه ماهی تیلاپیا C. zillii و O. aureus در تالاب شادگان و میزان عرضه آنها در برخی بازارهای ماهی، در استان خوزستان، انجام شده است. همچنین حضور یا عدم حضور این ماهیان در تعدادی از مراکز تکثیر و پرورش ماهیان گرمابی استان نیز ارزیابی شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که میزان صید و عرضه تیلاپیا C. zillii فراوانی بالایی داشته و این ماهی به یکی از گونه‏های غالب تالاب شادگان تبدیل شده است. در این پژوهش گونه O. aureus از تالاب شادگان صید نشد اما مشاهدات نشان می دهد که این گونه، به ویژه در رودخانه ها، در حال گسترش به سایر نقاط بوده و از لحاظ فراوانی نیز در حال افزایش است. ماهیان تیلاپیا به ویژه C. zillii در برخی از مزارع پرورش ماهی به آفت تبدیل شده و میزان تولید ماهیان گرمابی را کاهش داده‏اند. همچنین حضور این گونه‏ها در مراکز تکثیر بچه‏ماهی، احتمال انتقال آنها به سایر مناطق را افزایش داده است. به نظر می رسد که در حال حاضر بهترین راهکار مبارزه با ماهیان تیلاپیا در این استان، جلوگیری از ورود آنها به سایر منابع آبی (به ویژه از طریق فعالیت های آبزی‏پروری) باشد. همچنین انجام پژوهش های مستمر برای مشخص شدن جنبه های مختلف این معرفی ها، پیش‏بینی پتانسیل گسترش دامنه پراکنش و پایش منظم باید مورد توجه قرار گیرد. در مجموع، باید روشی ترکیبی برای کنترل و کاهش این گونه ها به همراه مدیریت مناسب اکولوژیکی آب، کاهش آلودگی آب ها و کاهش فشار صیادی گونه های بومی اتخاذ شود.