بررسی تجمع غلظت فلزات سنگین (سرب،کادمیوم و جیوه) در عضله ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) و ارزیابی ریسک ناشی از مصرف آن (مطالعه موردی: آب های شمال غرب خلیج فارس)

این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سرب، کادمیوم و جیوه در بافت عضله ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) در آب های شم ال غرب خلیج فارس به همراه برآورد ریسک ناشی از مصرف عضله این ماهی برای انسان می پردازد. فلزات مورد نظر در نمونه های تهیه شده (30 نمونه) پس از آماده سازی و انجام فرآیندهای استخراج و هضم، با استفاده از دستگاه جذب اتمی مجهز اندازه گیری گردیدند. نتایج نشان داد میانگین غلظت (±SD) در بافت عضله ماهی گوازیم دم رشته ای مربوط به فلزات سرب و جیوه به ترتیب 0/246±2/00 ، 0/026±1/02، میلی گرم بر کیلو گرم وزن خشک می باشد. بالاترین غلظت فلزات سنگین سرب و جیوه در عضله گونه مورد مطالعه به ترتیب 2/40 و 1/09 و پایین ترین غلظت به ترتیب 1/55 و 1/00 میلی گرم بر کیلو گرم وزن خشک به دست آمد و کادمیم قابل جذب در تمام نمونه ها کم تر از حد تشخیص دستگاه بود. فاکتورهای جذب روزانه (DI) برای عناصرسرب،کادمیم وجیوه به ترتیب 46/56، 1/62 و 23/74 میلی گرم بر شخص در روز و شاخص ریسک (HQ) به ترتیب 1، 1 و 0/874 به دست آمدند. مقایسه با استانداردهای شاخص نشان می دهد که مقدار سرب در عضله گوازیم دم رشته ای بالاتر از حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) و برابر با سازمان وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان (UKMAFF) می باشد ولی از نظر استاندارد سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در حد مجاز بوده و مقدار جیوه از هر سه استاندارد شاخص در این تحقیق بالاتر بود. با توجه به عدد شاخص ریسک (HQ) ، مصرف ماهی گوازیم دم رشته ای در این منطقه از لحاظ سرب،کادمیم و جیوه خطری برای مصرف کنندگان نخواهد داشت. غلظت عناصر سرب و جیوه در دو جنس نر و ماده در ماهی گوازیم دم رشته ای با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشت (0/05<p) ، ولی در مقدار غلظت کادمیوم در جنس های نر و ماده اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05>p). علاوه بر این بین غلظت جیوه در عضله ماهی گوازیم دم رشته ای با اندازه (طول کل و طول چنگالی) اختلاف معنی داری وجود نداشت (0/05<p) و بین مقدار غلظت فلز کادمیم با اندازه (طول کل و طول چنگالی) اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05>p) ، برای فلز سرب نیز بین مقدار غلظت فلز و اندازه طول چنگالی اختلاف معنی داری وجود نداشت (0/05<p) ، اما بین غلظت فلز و طول چنگالی اختلاف معنی داری وجود داشت (0/05>p).