مشروعیت حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت

یکی از برجسته ترین و مهم ترین دستاوردهای علمی عصر حاضر استفاده از تکنیک انجماد گامت در باروری های پزشکی است. این عمل، هرچند از نظر پزشکی بلااشکال و قابل انجام است، ولی از منظر فقه با توجه به قابلیت بالقوه گامت برای تبدیل شدن به انسان و آثاری که می تواند به دنبال داشته باشد، به لحاظ ابعاد مختلف مساله حائز اهمیت است. مجوز حفظ آن منوط به عدم وجود منع شرعی می باشد که طبق مطالعات انجام شده منعی در خصوص نفس این عمل ملاحظه نمی شود، ولی با توجه به این که هدف اصلی از انجماد گامت ها ذوب آن ها با هدف تلقیح است، لذا مساله مهم تر، آثار فقهی حقوقی متفاوتی است که هر یک از صور آن پس از مرحله ذوب و تلقیح به دنبال خواهند داشت. بنابراین جواز آن در صور مختلف می تواند متفاوت باشد. حفظ باروری عبارت از روش هایی است که با حفظ توان فعلی فرد در باروری، بالفعل کردن آن را به تعویق انداخته و امکان داشتن فرزندی با ارتباط ژنتیکی در آینده را فراهم می سازد که با دو هدف پزشکی و اجتماعی انجام می شود. حفظ باروری پزشکی به افرادی که تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی اند که می تواند بافت های باروری آن ها را تخریب نماید، اشاره می کند. در مقابل حفظ باروری اجتماعی به افرادی که به دلایل غیر پزشکی و با انگیزه های شخصی و اجتماعی اقدام به حفظ باروری می کنند، اشاره دارد. حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت در هر دو حالت آن قابل اعمال است. با توجه به بررسی های انجام شده بهترین روش از منظر فقه امامیه برای اخذ گامت به منظور انجماد در مردان، نزدیکی منقطع و در حالت ضرورت و اضطرار، استمنا و برای زنان روش آسپیراسیون فولیکول از طریق واژن است و در رابطه با معاینات مربوطه در صورت جمع شدن اضطرار و ضرورت، نظر و مس اندام های جنسی بیمار، توسط پزشک معالج در حد نیاز بلااشکال است. با عنایت به این که عدم استفاده از روش های حفظ باروری می تواند منجر به عقیمی دائمی افراد شود که این امر مخالف فتوای فقی هان بوده و با توجه به اصل اباحه و برائت، انجماد و نگهداری گامت با هدف حفظ باروری در صورت رعایت موازین شرعی در مقدمات آن، در هر دو حالت پزشکی و اجتماعی چنانچه تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت اتفاق بیفتد جایز است، ولی اگر تلقیح گامت منجمد در علقه زوجیت صورت نپذیرد و منجر به ازدواج های اجتماعی شود، بدین معنا که شخص مجردی که قبلا گامت خود را منجمد کرده است، بدون ازدواج شرعی و قانونی با مراجعه به مراکز درمان ناباروری تقاضای تلقیح گامت منجمد خود با گامت اهدایی را داشته باشد و بدین ترتیب در خارج از قالب خانواده فرزنددار شود، جایز نیست. همچنین ترکیب و تلقیح گامت منجمد زوجین پس از مرگ هر یک از آن دو تنها در زمان عده جایز و مشروع است.