ارزیابی عوامل خطر نیدل استیک در کارکنان بهداشتی- درمانی بیمارستان الزهرای (س) اصفهان

تماس های شغلی با خون و مایعات بدن و به دنبال آن ایجاد عفونت های منتقل شونده از راه خون خطر قابل توجهی را برای پرسنل بهداشتی- درمانی ایجاد می کند. آسیب نیدل استیک منجر به آسیب های شغلی می شود و بار سنگین بهداشتی، روانی و اقتصادی به فرد، نظام سلامت و جامعه تحمیل می نماید. مطالعه ی حاضر، با هدف ارزیابی عوامل موثر بر آسیب نیدل استیک در بزرگ ترین بیمارستان اصفهان انجام شد. مطالعه ی حاضر، از نوع مورد- شاهدی بود که بر روی 200 نفر (شامل 100 نفر در گروه مورد و 100 نفر در گروه شاهد) از کارکنان بهداشتی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. تعداد 100 نفر از کارکنان دچار آسیب نیدل استیک به عنوان گروه مورد انتخاب شدند و برای مقایسه ، 100 نفر از کسانی که تا کنون دچار آسیب نیدل استیک نشده بودند، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. پرسش نامه ی محتوای شغلی (Job content questionnaire) ، عوامل شغلی (عنوان شغلی، سابقه ی کار، شیفت کاری، وضعیت استخدامی و بخش محل فعالیت) و خصوصیات نیدل استیک (شامل شدت مواجهه، نوع فرایند در حال انجام، نوع و خصوصیات ابزار مصرفی) تکمیل گردید. ارتباط معنی داری میان دست غالب چپ (020/0 = P) و سابقه ی شرکت در کلاس های آموزشی (010/0 > P) با نیدل استیک یافت شد. بیشترین میزان نیدل استیک در پرستاران (72 درصد در گروه شاهد در برابر 65 درصد در گروه مورد) ، شیفت کاری چرخشی (80 درصد در گروه شاهد در برابر 72 درصد در گروه مورد) و با سابقه ی کار کمتر از 15 سال (52 درصد در گروه شاهد در برابر 46 درصد در گروه مورد) بود، اما این موارد، رابطه ی معنی داری با بروز نیدل استیک نداشتند (050/0 < P). آزمون Logistic regression نشان داد که حمایت اجتماعی (85/0 = Odd ratio یا OR؛ 001/0 > P) ، تقاضای روحی- روانی شغلی (07/1 = OR؛ 001/0 = P) ، جنس (44/0 = OR؛ 010/0 = P) ، دست غالب (52/0 = OR، 040/0 = P) و شرکت در کلاس های آموزشی (24/0 = OR، 005/0 = P) عوامل موثر در نیدل استیک بودند. شرکت در کلاس های آموزشی توسط کارکنان بهداشتی- درمانی، به صورت چشم گیری می تواند نقش پیش گیرانه در بروز آسیب نیدل استیک داشته باشد. از جمله مواردی که ارتباط معنی داری با آسیب نیدل استیک داشت، باید به نگرش به مهارت، قدرت تصمیم گیری، فعالیت بدنی و انواع حمایت اجتماعی اشاره نمود که لزوم برنامه ریزی جامعی در مراکز بهداشتی- درمانی نمایان می سازد.