بررسی وجود رابط و رابطی در اندیشه ملاعلی مدرس زنوزی

وجود رابط، وجودی است که در برابر وجود محمولی قرار دارد و از آن به «است» تعبیر می شود. حکیم موسس، رابطه میان این دوگونه وجود را به صورت تخالف نوعی تبیین می کند. از نگاه ‏مدرس زنوزی، چنین وجودی در قضایای ذهنی، نقش رابط میان موضوع و محمول را دارد و در خارج نیز وجود جداگانه ای ندارد و تنها نشانگر نحوه وجود است. مدرس زنوزی میان نسبت ‏حکمیه و وجود رابط، وجه تمایزی برقرار ساخته است. وی براین باور است که وجود رابط، تنها ‏در مطابق قضایای ایجابی ترکیبی، به عنوان نقش متحد کننده، حضور عینی دارد؛ درحالی که نسبت ‏حکمیه در همه قضایا اعم از سلبی، ایجابی، بسیط و مرکب به صورت امری ذهنی حضور داشته و حکایتگر عنصر متحد کننده موضوع و محمول در خارج است و از همین روست که تحقق ذهنی ‏آن بسان تحقق خارجی آن، وابسته به وجود طرفین بوده و وجودی جداگانه ای ندارد.‏