توسعه چارچوبی برای ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی بر گندم دیم

کشاورزی دیم اولین بخشی است که از لحاظ اقتصادی مورد آسیب خشکسالی قرار می گیرد، از اینرو ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق، توسعه یک چارچوب و مدل اجرایی برای کمی سازی ریسک خشکسالی کشاورزی با تمرکز بر محصول گندم دیم بوده است. در این تحقیق، ریسک خشکسالی کشاورزی بر اساس مخاطره خشکسالی و آسیب پذیری نسبت به خشکسالی در مراحل مختلف رشد محصول کمی می شود. احتمالات وقوع خشکسالی های با شدت مختلف در مراحل مختلف رشد محصول در نظر گرفته شده است. برای کمی سازی شدت خشکسالی، از شاخص بارندگی و تبخیر-تعرق استاندارد شده (SEPI) ، در مقیاس زمانی هفتگی استفاده می شود. از طرف دیگر، برای تعیین اثر خشکسالی بر محصول، مدل گیاهی آکواکراپ برای مدل سازی رشد محصول تحت شرایط اقلیمی مورد نظر واسنجی و اعتبارسنجی شده و افت محصول در اثر خشکسالی بدست می آید. برای تعیین مولفه آسیب پذیری، از منطق فازی استفاده می گردد. برای اجرای چارچوب توسعه داده شده، از داده های ایستگاه تحقیقات دیم سیساب واقع در خراسان شمالی استفاده شد. مقدار آسیب پذیری در منطقه مورد مطالعه از روش فازی، برابر با 6163/0 (بدون بعد) بدست آمد و در نهایت، مقدار ریسک خشکسالی گندم دیم در ایستگاه مورد مطالعه برابر با 3684/0 تن بر هکتار حاصل شد. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در فرآیند مدیریت ریسک و برنامه ریزی برای کاهش اثرات خشکسالی بر روی گندم دیم در مناطق مورد مطالعه و نیز تخمین نرخ بیمه کشاورزی در شرایط خشکسالی برای حداقل کردن ریسک آسیب خشکسالی بکار رود.