ملاک صحت طواف، گذر از نصف یا اتمام چهار دور

در تحقیق حاضر حکم ادامه طواف واجبی که در اثر پیشامد عذر، قطع شده است، بررسی می شود. نتایج حاصل از این پژوهش که به صورت اسنادی و کتابخانه ای و با تحلیل ادله صورت پذیرفته حاکی از آن است که چنانچه مکلف بیش از سه دور و نیم از طواف را انجام داده باشد، ادامه طواف پس از رفع عذر، مطابق با نظر برخی از فقها صحیح، و طبق نظر برخی دیگر باطل است. منشا اختلاف، روایاتی است که برخی طواف را با گذر از نصف، و برخی با اتمام چهار دور صحیح و قابل تکمیل دانسته است. دقت در روایات مزبور حاکی از آن است که تعلیل امام7 برای صحت طواف ناقص، با عبارت «لانها زادت علی النصف» و تکرار عنوان «گذر از نیمه» در برخی از این روایات، ظهور در بیان معیار حکم و ضابطه کلی در قطع طواف دارد. ازاین رو قول فقی هانی که معتقدند طواف انجام گرفته به مقدار سه دور و نیم صحیح و قابل تکمیل است، به صواب نزدیک تر است. همچنین می توان ادعا کرد: لسان روایاتی که رسیدن به دور چهارم در آن مطرح شده، لسان بیان ملاک نیست. ازاین رو روایات مبین ملاک می تواند عرفا مفسر برای این دسته از روایات قرار گیرد.