اعراب گذاری احادیث اهل بیت(علیهم السلام)
اعراب گذاری اخبار و روایات، مبتنی بر اطلاعاتی جامع و کامل از رجال، فقه الحدیث، اشتقاق، صرف، نحو، فنون بلاغت و سایر علوم حدیثی است و اعراب کلمات، حامل اطلاعات بسیار پربهایی در زمینههای یادشده است. پرواضح است آن گاه که در سند و متن حدیث، دقت لازم شود و اعراب صحیح روی واژگان قرار گیرد و در موارد مشکل و مشتبه، اعراب اصح انتخاب گردد، متن از لحاظ اطلاعات، بالنده و بارور خواهد شد. اگر ناقلان حدیث در هر طبقه بر ضبط صحیح نام های رجال و متون دریافتی از ایمه هدی (علیهم السلام)، تحفظ مینمودند و آن را نه فقط در امالی، بلکه در کتابت ها، مورد نظر قرار میدادند، گنجینه پربهایی که امروز برای بازساخت آن، احتیاج به ساعت ها تحقیق و مطالعه میباشد، از دست نمی رفت. بی شک، اقدام و امر امیرمومنان (علیه السلام) را برای ضبط و اعراب گذاری ثقل اکبر که موجب تحفظ قرآن گردید، باید از وجوه اعجاز و دلایل جاودانگی قرآن دانست. در این راستا، به منظور بازساخت و احیای انبوه اطلاعات در زمینههای فقه الروایه و حدیث شناسی، «مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی» اقدام به اعراب گذاری متون روایی کرده است. این اقدام خجسته، علاوه بر فایدههای علمی و تحقیقی، باعث جلوهگری متون نورانی ایمه دین (ع) به صورت زیبا و دلانگیز نیز میشود. ناگفته نماند بسیاری از تحقیقات و زمینههای استفاده از رایانه نیز با وجود اعراب، کامل میگردد و این دلیلی دیگر برای اهمیت این هدف متعالی بوده است. با ورود رایانه به عرصه علوم اسلامی، اعراب کلمات به نوبه خود در جهت تسهیل و تسریع در فهم بهتر مفاهیم و نقل صحیحتر الفاظ مطرح شده و در یک برنامه معجم الفاظ رایانهای، به عنوان مکمل برنامه محسوب میشود. اعراب گذاری برنامههای رایانهای، فرصتی برای تحقیق در اعراب و تحقق آن، در متون یادشده میباشد؛ امری که علاوه بر مفیدبودن آن، مورد توجه و عنایت ایمه (علیهم السلام) بوده و در روایتی از امام صادق (علیه السلام) وارد شده: «اعربوا حدیثنا فإنا قوم فصحاء.» (کلینی، 1407: 1، 52) یکی از معانی این حدیث، اعراب گذاری مصطلح میباشد؛ چنان که علامه مجلسی (قدس سره) در شرح آن، به این معنا تصریح نموده است. (مجلسی، 1404: 1، 182) ممکن است برخی این نظر را مطرح کنند که نیازی به اعرابگذاری روایات نیست؛ زیرا اکثر مراجعه کنندگان به کتاب های روایی، دانشمندان علوم اسلامی هستند که به زبان عربی مسلط اند و نیازی به استفاده از روایات اعراب گذاری شده ندارند. در پاسخ باید گفت متاسفانه، بسیاری از کلمات عربی به شکل غیرصحیح در میان مردم و حتی طلاب علوم دینی و فضلا متداول گشته است؛ به نحوی که در مورد آن، احتمال خلاف نمیدهند و این امر، انگیزه تحقیق بیشتر را به وجود میآورد. علاوه بر این، گاهی یک کلمه را به چند وجه میتوان خواند که هریک از آنها معنایی متفاوت از دیگری دارد، در این صورت، پیداکردن وجه صحیح و مناسب با روایت، امری ضروری است و این کار، گاهی تحقیقات گستردهای را طلب میکند که از توان یک شخص، بیرون است. گروه اعراب مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، مسیولیت این امر خطیر را بر عهده گرفته و تاکنون نیز در این راه به موفقیت های قابل قبولی دست یافته است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.