ارزیابی و پهنه بندی شاخص های اقلیمی موثر در فعالیت نیروهای نظامی و انتظامی در مناطق مرزی ایران و افغانستان

شرایط اقلیمی و ازجمله آب وهوا بر تمام فعالیت های انسان و از جمله فعالیت های نظامی و انتظامی تاثیر می گذارد و بنابراین فرماندهان این نیروها نیازمند شناخت درست عناصر اقلیمی و محیطی هستند. این پژوهش باهدف ارزیابی و پهنه بندی شاخص های اقلیمی در مناطق مرزی ایران و افغانستان ازنظر فعالیت های نظامی و انتظامی صورت گرفته است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا پیمایشی است. برای اجرای پژوهش، تمامی ایستگاه های سینوپتیک موجود در مرز ایران و افغانستان بررسی و از بین آن ها اطلاعات یازده ایستگاه که دارای طول دوره آماری بالای 30 سال بودند، انتخاب و داده های اقلیمی مربوط به پارامترهای دما، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد، ابرناکی، میدان دید، بارش باران و برف در دوره روزانه و ماهانه جمع آوری و با کمک الگوی AHP شاخص های تاثیرگذار وزن دهی و با استفاده از نرم افزار GIS نقشه های اقلیم نظامی تهیه و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها و نتایج پژوهش نشان داد که به طورکلی مطلوبیت اقلیم نظامی در منطقه شرق کشور در ماه های گرم سال و فصل تابستان نسبت به ماه های سرد و معتدل سال پایین می باشد به گونه ای که کمترین مطلوبیت برای عملیات نظامی در سطح منطقه مربوط به ماه های تیر و مرداد است که در بین پارامترهای اقلیمی تاثیرگذار در کاهش مطلوبیت می توان به دماهای بالا، سرعت باد و طوفان های همراه با گردوخاک و محدودیت دید اشاره کرد. در بین ایستگاه های منطقه شرق کشور، کمترین مطلوبیت اقلیم نظامی با مقادیر کمتر از 45 درصد مربوط به ایستگاه های زابل و زهک است که تحت تاثیر بادهای 120 روزه سیستان قرار می گیرد. این در حالی است که ایستگاه های قائن، تربت جام و تربت حیدریه، مطلوبیت اقلیم نظامی بیشتری نسبت به بقیه مناطق در فصل تابستان دارا هستند. بیشترین مطلوبیت اقلیم نظامی در سطح منطقه در طول سال نیز مربوط به ماه های مهر، آبان، اسفند و فروردین است. در بین ایستگاه های منطقه نیز ایستگاه های کاشمر و بیرجند در این ماه ها از مطلوبیت اقلیم دفاعی بیشتری نسبت به بقیه برخورداراند.