ارزیابی روش حداکثر احتمال در فرآیند تشخیص تغییر کاربری اراضی به کمک شاخص NDVI (مطالعه موردی حوزه آبخیز همدان- بهار)

تشخیص به موقع و دقیق تغییر ویژگی های سطح زمین به منظور درک روابط و تعاملات بین انسان و پدیده های طبیعی و ارتقا تصمیم گیری بهتر بسیار مهم است. داده های سنجش از دور منابع مهمی هستند که در دهه های اخیر برای تشخیص تغییر کاربری اراضی مورداستفاده قرارگرفته است. در این پژوهش جهت تهیه نقشه کاربری اراضی حوزه آبخیز همدان- بهار از داده های رقومی سنجنده های (1992) TM ، (2000)ETM و (2013) OLI مربوط به لندست های 5، 7 و 8 استفاده شد. به کمک نمونه های برداشت شده واقعیت زمینی، برای طبقه بندی تصاویر، روش طبقه بندی نظارت شده حداکثر احتمال مورداستفاده قرار گرفت. با توجه به طبقه بندی میزان مقبولیت ضریب کاپا توسط لاندیس و کوچ، مقبولیت ضریب کاپا برای سال های 1985(11/93%)،2000 (01/90%) و 2013 (06/85%) عالی ارزیابی شد. همچنین با مقایسه نقشه های NDVI با نقشه های طبقه بندی شده حداکثر احتمال مشخص شد که طبقه کاربری کشاورزی آبی با نقشه های NDVI تولید شده مطابقت دارد٬ و گویای دقت روش حداکثر احتمال در طبقه بندی تصاویر می باشد. نتایج نشان داد بطور کلی بین سال های 1992 تا 2013 اراضی مسکونی و کشاورزی آبی به میزان 93/139% و 29/12 % افزایش و اراضی کشاورزی دیم و مراتع به میزان 33/0 % و12/17 % کاهش یافته است. همچنین نتایج حاصل از نقشه های تبدیل کاربری غیر مسکونی به مسکونی نشان داد در طی سال های 1992 تا 2000 ٬ 2000 تا 2013 و 1992 تا 2013 از بین کاربری کشاورزی و مرتع، کاربری کشاورزی به ترتیب با مساحت برابر 6/44 کیلومترمربع٬ 35/73 و84/94 بیشترین مساحت تبدیل یافته از کاربری غیرمسکونی به مسکونی را به خود اختصاص داده است. همچنین، جهت بررسی روند تغییر کاربری ها با توجه به وضعیت گذشته با استفاده از مدل اتومای سلولی، نقشه کاربری اراضی برای سال 2030 پیش بینی شد، سپس نمودار تغییرات کاربری اراضی دوره 1990 تا 2030 ترسیم شد. نتایج بیانگر روند رو رو به رشد سطوح انسان ساخت و اراضی کشاورزی آبی منطقه برای دوره آتی است. در این بازه زمین های تحت کشت دیم و پوشش مرتعی روند رو به کاهش خواهند داشت.