بررسی اثر برخی از عوامل محیطی بر جوانهزنی بذر علف‏هرز ارشته خطایی (Lepyrodiclis holosteoides)

ارشتهخطایی (Lepyrodiclis holosteoides Fenzl.) علف هرزی از تیره میخک (Caryophyllaceae) است که برخی از مزارع گندم و کلزای کشور را آلوده کرده است. با توجه به اینکه یافته‏های جامعی درباره اثر عوامل محیطی بر جوانه‏زنی بذر ارشتهخطایی در دست نیست، پژوهش حاضر با هدف شناسایی برخی از عوامل موثر بر جوانه زنی بذر این علف هرز مشکل ساز انجام شد. بدین ترتیب، اثر دمای متناوب (10/18، 20/25، 21/30 و 25/30 درجه سانتی‏‏گراد)، خراش‏دهی با اسید سولفوریک غلیظ (1، 3، 6، 9، 12 و 15 دقیقه)، ژیبرلین (0، 10 و 20 پی‏پی‏ام)، تنش شوری با کلرید سدیم (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 میلی مولار) و پلی اتیلن گلیکول (0، 6/15، 100، 4/151، 5/190، 6/223، 3/279 و 2/326 گرم در 100 میلی لیتر آب) بر جوانهزنی بذر ارشتهخطایی بررسی شد. در گلخانه، اثر عمق های کاشت 1، 3، 6، 9، 12 و 15 سانتی متر بر درصد سبزشدن گیاهچه ارشته خطایی بررسی شد. نتایج نشان داد دمای بهینه که منجر به 65 درصد جوانهزنی بذر شد، تناوب دمایی 20/25 درجه سانتی گراد بود. بیشترین (80 درصد) و کمترین (44 درصد) جوانهزنی بذر به ترتیب پس از 1 و 15 دقیقه تیمار با اسید سولفوریک غلیظ بدست آمد. ژیبرلین اثری بر جوانه زنی بذر ارشتهخطایی نداشت. در بررسی اثر تنش کلرید سدیم و پلی اتیلن گلیکول روشن شد که بذر ارشتهخطایی تنها در غلظتهای 50 و 100 میلی مولار کلرید سدیم و 6/15 و 100 گرم پلی اتیلن گلیکول در 100 میلی لیتر آب جوانه زد و در غلظتهای بالاتر این ترکیبات، جوانهزنی صورت نگرفت. بررسی گلخانه ای نشان داد بهترین عمق کاشت بذر برای جوانهزنی، عمق 1 سانتی متر بود. با توجه به دمای مطلوب جوانه زنی بذر، به نظر می رسد پراکنش ارشته خطایی بیشتر محدود به مناطق معتدل باشد و در مناطق گرم، علف هرز مشکل سازی محسوب نمی‏شود.