تجزیه ژنتیکی مقاومت به نژاد 2/1 پژمردگی آوندی در جمعیت های خربزه (Cucumis melo L.) بومی ایران

به منظور درک ژنتیک مقاومت به واریانت زردی نژاد یک دوی بیماری پژمردگی آوندی خربزه (Fusarium Oxysporum f. sp. Melonis) در جمعیت های بومی کشور، هفت جمعیت تجاری بومی کشور شامل تیل مگسی نیشابور، جلالی گرمسار، سوسکی گرمسار، خاقانی مشهد، چاپالیزی تربت جام، سمسوری ورامین و شادگانی اهواز، در یک تلاقی دی آلل شامل والدین و تلاقی های F1، وارد شدند. مقاومت هیجده گیاهچه از هر ژنوتیپ در سه تکرار (در مجموع 36 فرد از هر ژنوتیپ) با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی و با استفاده از تجزیه دوی گاردنر و ابرهارت تجزیه ژنتیکی شد. صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از سطح زیر منحنی توسعه بیماری (AUDPC)، شاخص شدت بیماری (DSI) و دوره نهفتگی بیماری (LP). درحالی که جمعیت مگسی نیشابور کمترین تفاوت مثبت را در برای AUDPC و DSI و بیشترین تفاوت منفی را در LP با شاهد مقاوم نشان داد. واریانس ژنتیکی، افزایشی و غیر افزایشی همانند ضرایب تغییرات متناظر آن ها برای هر سه صفت در سطح احتمال حداقل P < 0.05 معنی دار بود که نشان دهنده اثر معنی دار افزایشی و غالبیت در تبیین ژنتیکی صفات مذکور بود. بیشترین مقدار نسبت بیکر (نسبت GCA/SCA)، با مقدار 86/0 برای DSI برآورد گردید که نشان داد اهمیت اثر افزایشی در تبیین DSI بیش از سایر شاخص ها است. بالاترین وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای شاخص DSI و به ترتیب برابر با 82/0 و 71/0 برآورد گردید که هر دو در سطح احتمال حداقل 05/0 معنی دار بودند. وراثت پذیری عمومی و خصوصی LP به ترتیب h2b=0.66 و h2n=0.47 (هر دو معنی دار در سطح P<0.05) برآورد شد. با توجه به واریانس افزایشی و غیر افزایشی (غالبیت) معنی دار برای این شاخص به عنوان یک شاخص مطمئن برای اندازه گیری مقاومت به پژمردگی آوندی در برنامه های به نژادی خربزه پیشنهاد می شود.