تعیین سهم سازندهای زمین شناسی در تولید رسوب معلق با استفاده از روش منشایابی رسوب (حوزه آبخیز زیارت استان گلستان)

روش منشایابی رسوب به عنوان روشی موفق و موثر برای تعیین سهم منابع رسوب در تولید رسوب در طول دو دهه ی اخیر به اثبات رسیده است. حوزه آبخیز زیارت در استان گلستان، یکی از منابع تامین آب شهر گرگان است. واحدهای اصلی زمین شناسی این حوضه شامل شیست گرگان، رسوبات آبرفتی دوره کواترنر، سازند شمشک و خوش ییلاق است که می توانند نقش مهمی در فرسایش و تولید رسوب داشته باشند. برای منشایابی رسوب، 14 نمونه از رسوب معلق رواناب خروجی حوضه (رسوب تولیدی) و 43 نمونه از واحدهای زمین شناسی (منبع رسوب) از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری و عناصر ژئوشیمایی و سزیوم 137 به عنوان ردیاب در نمونه ها اندازه گیری شد. با استفاده از آزمون کروسکال- والیس و تحلیل تشخیص ترکیب بهینه ردیاب ها مشخص شد. بر این اساس، ردیاب های کربن آلی، سزیوم137 و مس بالاترین توان جداسازی منابع رسوب را داشتند. نتیجه ی مدل چندمتغیره ی ترکیبی منشایابی رسوب نشان داد، سازند شمشک، نهشته های آبرفتی رودخانه ، خوش ییلاق و شیست گرگان به ترتیب 2/42 ، 9/31 ،7/23 و 6/1 درصد در تولید رسوب سهم دارند.