آشنایی با روش گروه صوری

  در سخن سردبیری بهمن ماه سال گذشته به روش دلفی پرداخته و اشاره کردیم که این روش، یکی از راه های دست یابی به توافق پیرامون یک موضوع می باشد [1]. هدف از نگارش این سخن سردبیری، پرداختن به روش گروه صوری (nominal Group technique) به عنوان یکی از راه های دیگر دست یابی به توافق می باشد. هدف در روش گروه صوری مانند روش دلفی، ایجاد توافق مابین اعضاء شرکت کننده پیرامون یک موضوع خاص می باشد. این موضوع خاص می تواند شامل حل یک مساله، تولید یک ایده و یا مشخص کردن اولویت ها باشد. در روش گروه صوری، تعامل چهره به چهره در بین اعضاء یک گروه که معمولا تا حدود هفت نفر در نظر گرفته می شوند، رخ خواهد داد. در چنین تعاملی، پاسخ گویی به یک یا دو سوالی که قبلا در اختیار شرکت کنندگان گذاشته شده است، مورد نظر می باشد. معمولا در این روش، اعضاء زیر نظر یک هماهنگ کننده (Facilitator) با تجربه از پنج مرحله که در ذیل به آن اشاره شده است، عبور می کنند [2].
در مرحله اول، با عنوان زایش در سکوت (Silent generation)، به اعضاء شرکت کننده فرصت داده می شود تا در سکوت، ایده های خود در مورد پاسخ گویی به سوال مورد نظر را یادداشت کنند. در مرحله دوم، با عنوان گردش به نوبت (Round robin)، هماهنگ کننده از تک تک اعضاء درباره تنها یکی از ایده های آنها سوال می کند. این ایده ها کلمه به کلمه به روی تخته وایت بورد ثبت می شوند. در این مرحله، اعضاء ممکن است ایده های جدیدی به نظرشان برسد، اما باید تا رسیدن نوبت به آنها صبر کنند. در این مرحله هم چنین، هیچ بحثی بین شرکت کنندگان صورت نمی پذیرد و تا زمانی ادامه خواهد داشت که ایده جدیدی از سوی شرکت کنندگان ارائه نگردد. در مرحله سوم، با عنوان وضوح (Clarification) هماهنگ کننده سعی می کند که با شرکت فعال و توافق اعضاء گروه، ایده های مطرح شده، بر اساس مشابهت بین آنها در گروه های مختلف طبقه بندی گردند. روی تمام ایده ها باید بحث کامل صورت بگیرد تا شرکت کنندگان بتوانند تصمیم خردمندانه ای را درباره آن ایده اتخاذ نمایند [2]. در مرحله چهارم که با عنوان رای گیری یا رتبه بندی (Ranking (Voting or نامیده می شود، فهرست تمام اولویت های مورد توافق در اختیار اعضاء گروه قرار خواهد گرفت و از آنها خواسته می شود که تا پنج اولویت اصلی خود را مشخص نمایند. این اولویت، با عدد یک تا پنج مشخص گردیده و عدد بیش تر به معنای آن است که از نظر شرکت کننده، این ایده از اولویت بیش تری برخوردار می باشد. در مرحله رای گیری، رای تک تک اعضاء به صورت محرمانه جمع آوری گردیده تا در مرحله پنجم با عنوان بحث (Discussion)، جمع بندی نمره نهایی ایده ها بر اساس نظر اعضاء شرکت کننده در اختیار آنها قرار داده می شود تا بر روی نتایج به دست آمده بحث نمایند. برآوردها نشان می دهد که در یک روش گروه صوری برای پاسخ گویی به یک سوال احتمالا 2 ساعت و برای 2 سوال احتمالا چهار ساعت مورد نیاز می باشد [2].
در یک مطالعه ی به عمل آمده، محققین به دنبال پیدا کردن استراتژی هایی بودند که آمریکایی های آفریقایی تبار را به افزایش مشارکت در اهداء عضو ترغیب نمایند. این گروه از آمریکایی ها مشارکت بسیار کمی در اهداء عضو دارند، از این رو، محققین با بهره گیری از روش گروه صوری، 28 آمریکایی آفریقایی تبار را در چهار گروه مورد بررسی قرار دادند. در نهایت نزدیک به 67% شرکت کنندگان به توافق رسیدند که استراتژی های مبتنی بر آموزش و دانش، مهم ترین استراتژی هایی هستند که می توانند آمریکایی های آفریقایی تبار را به اهدا عضو ترغیب نمایند [3].