الگوهای ادراک و تعامل در معماری اسلامی با الهام از آراء عبدالقاهر جرجانی در بلاغت

این جستار با نظر به آرای عبدالقاهر جرجانی در بلاغت، به طرح الگوهایی از تعامل و ادراک انسان در معماری برآمده است. در این نگاه، حضور، ادراک و تعامل معمار، بنا و مخاطب به عنوان یک مجموعه ی واحد مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، با استناد به آرای عبدالقاهر جرجانی در بلاغت مبتنی بر وحدت لفظ و معنا، و کنکاشی در نظریات او در آفرینش و انتقال معنا، مباحث نظم و صور خیال او به عنوان منبع الهامی در تبیین الگوهای ادراکی در معماری اسلامی بر آمده و مبتنی بر این الهام، سه سطح از ادراک و تعامل را به مثابه الگوهای معمارانه پیشنهاد و تبیین نموده است. الگوهای ادراک و تعامل در معماری در این نگاه، متناظر با سه الگوی تمثیل، استعاره و تخییل در معماری، مبتنی بر سه سطح از الگوی ادراک و تعامل حصولی، خلاق، و حضوری تعریف می شود که در تناظر با آنها، مولفه های معمارانه ی فرم، عملکرد و معنا به عنوان مولفه های مقدم و برجسته در تعامل ادراکی می باشند. این رویکردها بر اساس کارکردهای متفاوتشان در امکان پذیری درک تفصیلی و اجمالی از فضا به عنوان الگوها و سطوح مختلف آفرینش و خوانش معنا در معماری تبیین شدند.
کلیدواژه ها