خوانش نوفرمالیستی از نگاره دیدار لیلی و مجنون هفت اورنگ ابراهیم میرزا

بیشتر منابع بر نوبودگی برخی نگاره های مجموعه هفت اورنگ ابراهیم میرزا محفوظ در مجموعه فریر متفق القول اند. بررسی نگاره ی این پژوهش به شیوه تحلیلی-توصیفی و با تکیه بر چارچوب نظری نوفرمالیستی نوئل کرول صورت گرفته است تا پاسخی بر چگونگی نحوه ارتباط فرم و معنای این اثر باشد. برای پاسخ سوال چگونگی نحوه ارتباط فرم و محتوا در این اثر با توجه به ویژگی های کلی نگارگری ایرانی، بر ویژگی های ساختاری و فرمال اثر با التفات بر تجزیه آن به اجزا و عناصر تجسمی و روابط بین آنها تمرکز شده است. افزون بر این برای تحلیل چگونگی رابطه فرم و معنا از سطوح معنایی رولان بارت بهره جسته شده است. در سطح ارزیابی به مناسب بودن یا نبودن فرم این اثر برای بیان محتوا اشاره شده است. هدف از گشودن سطوح معانی در تناسب با ویژگی های فرمال این است که قاعده های تصویری حاکم بر این تصویر و امکاناتی که تصویر مذکور برای هنر آینده می گشاید؛ برجسته شوند. نتیجه خوانش نوفرمالیستی اینکه کانون های روایی و ترکیب بندی نقاشی به طورکامل همخوان نیستند و گسست معناداری میان کانون های روایی و ترکیب بندی نقاشی به وجود آمده است. ساختار باز و مارپیچی و پلان های موازی و گشوده و عدم وجود کادر، سیالیت در ترکیب بندی و پویایی کنش های انسانی را بارز می کند. هم ترازی مجنون در کنج این مارپیچ با نابالغان و افراد حاشیه ای جماعت قبیله، نشان می دهد مراحل عشقورزی مجنون چندان در کانون توجه نقاش نبوده است.