وضعیت پسامدرن در داستان کوتاه فارسی دهه هشتاد

در دهه های اخیر کاربرد رویکردهای پسامدرن در حوزه ادبیات داستانی ایران گسترش یافته است. در اینجا با تعیین مشخصه های کلی پسامدرنیسم در داستان و تحلیل داستان های کوتاه نویسندگان شاخص دهه هشتاد از دیدگاه منتقدان، کوشش شده است چشم اندازی اجمالی از وضعیت پسامدرن آنها ارائه شود. در نتیجه می توان گفت از میان داستان های کوتاه بررسی شده، تنها 35% دست کم یک ویژگی پسامدرنیستی داشته اند که از این میان بیشترین سهم مربوط به سال های 82 و 86 و کمترین مربوط به سال های 83 تا 85 است. با آنکه مشخصه هایی چون فراداستان، پسامرگ و بعد سوم بیشترین بسامد و منطقه سازی و وانمودگی کمترین بسامد را داشته اند و نویسندگان با اتخاذ شیوه ای محافظه کارانه در مواجه با واقعیت، بیشتر به مقولاتی مربوط به طرح داستانی پرداخته اند تا مایه داستانی اما سیر بهره گیری از مشخصه ها نشان می دهد که تمایل نویسندگان در این دهه از مشخصه های ظاهری به سمت مشخصه های محتوایی سوق یافته است. بر این اساس اگرچه می توان به دو رویکرد متفاوت میان نویسندگان در داستان پردازی پسامدرن اشاره کرد اما از میان آن ها افرادی چون خسروی، شهسواری، یادعلی، بیگدلی، صادقی، مختاری، ریاضی و محمودی گاه با بسامد بالای تنوع کاربرد مشخصه ها و گاه با تکیه اساسی بر بعضی مشخصه ها توانسته اند تا حدودی سبک خاص خود را در داستان پسامدرن عرضه کنند.