تاثیر عصاره اتانولی دانه گیاه زیتون تلخ ‏Melia azedarach L بر دو گونه شته

شته ها از جمله مهمترین آفات اقتصادی و ناقلین بسیاری از بیماری های ویروسی در محصولات زراعی و گل خانه ها می باشند. ‎در حال حاضر کنترل شته ها بیشتر وابسته به استفاده از حشره کش های شیمیایی است. به دلیل استفاده های مکرر سموم، گونه های بسیاری از شته ها به بسیاری از ترکیبات شیمیایی مقاوم شده اند. بنابراین روش جایگزین برای کنترل شته ها مورد نیاز است. حشره کش های گیاهی جهت استفاده در برنامه مدیریت تلفیقی آفات ‏‎(IPM)‎‏ بی خطر هستند. در این تحقیق، به منظور کاهش خسارت این ‏آفات و اثرات نامطلوب آفت کش ها در محصولات زراعی و کشت سبزیجات، اثر حشره کشی عصاره اتانولی دانه زیتون ‏تلخ‎ Melia azedarach L. (Meliaceae) ‎ بر روی دو گونه شته مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق دانه های زیتون تلخ از منطقه کرمان جمع آوری شد و پس از آسیاب و پودر کردن عصاره آن ها با حلال ‏اتانول 95 درصد استخراج شد. شته ها شامل پوره های 4-3 روزه شته جالیز ‏‎(Hemiptera: Aphididae)‎‏ ‏Aphis gossypii Glover‏ و شته سبز هلو ‏‎ Myzus persicae (Sulzer)‎ می شدند. آزمایش به روش آزمون موضعی ‏‎(Topical test)‎‏ ‏انجام شد. در تیمار شاهد از اتانول استفاده شد. آزمایشات در شرایط دمایی 1‏‎±‎‏25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 10‏‎±‎‏60 ‏درصد و تناوب نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی)، در یک شدت نور مصنوعی در حدود 4000 لوکس انجام گرفت. نتایج نشان داد که در غلظت 60 میکرولیتر در میلی لیتر پس از 24 ساعت، درصد تلفات در شته جالیز با میانگین 95 ‏درصد، به طور معنی داری بیشتر از شته سبز هلو بود. هم چنین میزان ‏LC50‎‏ عصاره اتانولی گیاه زیتون تلخ برای شته جالیز ‏و شته سبز هلو پس از 24 ساعت به ترتیب 7/13 و 0/15 میکرولیتر در میلی لیتر محاسبه شد. ‏ بر اساس پژوهش حاضر، عصاره اتانولی دانه گیاه زیتون تلخ اثرات حشره کشی موثری داشته ‏و می تواند به عنوان یک حشره کش کم خطر برای کنترل شته ها در برنامه مدیریت تلفیقی آفات ‏‎(IPM)‎‏ مورد بررسی و استفاده قرار گیرد. با توجه اثرات مخرب کمتر حشره کش های گیاهی بر روی انسان و محیط زیست نسبت به حشره کش های شیمیایی، این ترکیبات به عنوان یک حشره کش کم خطر و یا به عنوان الگویی برای ساخت حشره کش های جدید برای کنترل حشرات آفت قابل توصیه می باشند.