اثر محلول پاشی اسید جاسمونیک بر درصد و ترکیبات اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)

امروزه تحقیقات زیادی در خصوص اثرات تنظیم کننده های رشد بر رشد و تولید گیاهان مختلف زراعی و باغی انجام گرفته است که نتایج آن حاکی از تاثیرگذاری اغلب این هورمون ها بر رشد کمی و کیفی گیاهان می باشد. کاربرد تنظیم کننده ها و بازدارنده های رشد در گیاهان دارویی علاوه بر رشد نیز ممکن است باعث تحریک تولید متابولیت های ثانویه شود. دراین پژوهش اثر محلول پاشی اسید جاسمونیک روی گونه آویشن دنایی(Thymus daenensis Celak.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت گلدانی در سال زراعی 90-89 با تعداد 6 تیمار و 7 تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل آب مقطر (شاهد)، آب مقطر و حلال هورمون(استون)، غلظت های مختلف شامل 50، 100، 200 و 400 میکرومول اسید جاسمونیک بودند. اعمال تیمار در مرحله قبل از گلدهی و اواسط تابستان به صورت محلول پاشی روی گیاه مورد مطالعه انجام شد. نمونه های اندام هوایی با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب اسانس گیری گردید. اسانس به دست آمده جهت شناسایی ترکیبات به دستگاه کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تزریق شد. نتایج نشان داد که غلظت های مختلف اسید جاسمونیک بر میزان ترکیبات اصلی آویشن دنایی اثرات معنی داری دارد؛ به طوری که غلظت های مختلف به کار رفته سبب کاهش یا افزایش تعدادی از ترکیبات ثانویه شدند. اختلاف معنی داری بین مقدار تیمول و کارواکرول با کاربرد غلظت 100 میکرومول جاسمونیک اسید در مقایسه با سایر تیمارهای مورد مطالعه مشاهده شد. همچنین کاربرد حلال استون به همراه آب مقطر نیز موجب افزایش برخی از ترکیبات اسانس شد. در زراعت متابولیک اگر تولید یک متابولیت یا متابولیت های خاص مورد هدف باشند باید با مدیریت های مهم زراعی و فرآوری آن (روش های خشک کردن، اسانس گیری و غیره) به این هدف مهم یعنی افزایش میزان اسانس در قدم اول و میزان متابولیت (ها) در گام دوم دست یافت. با توجه به نتایج این مطالعه برخی متابولیت های ثانویه به خصوص ترکیبات فنولی مهم در اسانس آویشن دنایی به محلول پاشی اسید جاسمونیک تا حدودی واکنش نشان دادند.