شیوع فروپاشی کلنی زنبورعسل و ارتباط آن با آلودگی به گونه های نوزما و اقلیم در زنبورستان های ایران

فروپاشی کلنی های زنبورعسل (Colony Collapse Disorder) پدیده مرموزی است بطوری که زنبوران کارگر به صورت ناگهانی از کندوها ناپدید می شوند. این مطالعه با هدف بررسی شیوع CCD و ارتباط آن با آلودگی زنبوران به گونه های نوزما و اقلیم های متفاوت انجام شد. مطالعه حاضر به صورت مقطعی در فاصله زمانی فروردین تا مهر 1395 به مدت 6 ماه انجام شد. تعداد 183 زنبورستان واقع در استانهای مختلف کشور به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب و از 5 درصد کلنی های هر زنبورستان به صورت تصادفی نمونه برداری و نمونه های زنبور بالغ برای تعیین آلودگی به گونه های نوزما با روش PCR آزمایش شدند. داده های حاصل با آزمون آماری مربع کای با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 21 آنالیز و در تمامی آنالیزها (0.05≥P) به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج، شیوع CCD در زنبورستان های مورد مطالعه 26/8 درصد بود. شیوع این پدیده در اقلیم مرطوب (20/5 درصد)، نیمه مرطوب (16/1 درصد)، خیلی مرطوب (22/7 درصد)، خشک (38/2 درصد)، نیمه خشک (43/8درصد) و مدیترانه ای (16 درصد) بوده و شیوع آن در اقلیم های مذکور از نظر آماری تفاوت معنی داری با یکدیگر داشت (0.05>P). نوزما سرانه با شیوع 46/4درصد تنها گونه نوزما در زنبورستان های مورد مطالعه بود؛ در حالی که نوزما آپیس نه به صورت آلودگی خالص و نه به صورت آلودگی همراه با نوزما سرانه وجود نداشت. بر اساس یافته ها کلنی های دارای علائم و بدون علائم  CCDاز لحاظ وجود یا عدم نوزما سرانه تفاوت آماری معنی داری نداشتند .(0.05>P). نتیجه گیری نهایی: یافته های این مطالعه نشان دهنده تاثیر اقلیم بر شیوع پدیده فروپاشی کلنی ها می باشد که می تواند ناشی از تاثیر اقلیم بر منابع چرای زنبور بوده باشد. با وجود یافته اخیر، نوزما سرانه با این پدیده ارتباطی نداشته و به نظر می رسد این انگل به تنهایی نمی تواند مسبب CCD باشد. با این وجود مطالعه های دیگر به منظور بررسی اثرات متقابل اقلیم و سایر عوامل احتمالی مسبب پدیده فروپاشی کلنی ها لازم می باشد.