بررسی نظریه هرمنوتیکی محمد شحرور

مناقشه بر سر الهی یا بشری بودن قرآن کریم از مهم ترین موضوعات مورد گفتگوی اندیشمندان در طول تاریخ اندیشه اسلامی بوده است که در دوره های متاخرتر در قالب دوگانه مقدس/دنیوی بودن قرآن مطرح شده است و روشنفکران مسلمان، هر یک به نحوی این بحث را دنبال کرده اند. محمد شحرور، متفکر معاصر سوری از جمله روشنفکرانی است که از زاویه خاصی به این مسئله ورود کرده و نظریه هرمنوتیکی ویژه ای را ارائه داده است که با عنوان نظریه «تشابه» یا «ثبات متن و حرکت محتوی» شناخته می شود. این نوشتار تلاش کرده است با تحلیل محتوای پروژه فکری این اندیشمند، صورت بندی ای از نظریه «تشابه» وی ارائه داده و در نهایت آن را تحلیل و ارزیابی نماید. نگارنده معتقد است عصری شدن فهم متن و تعارض با فلسفه نبوت از مهم ترین لوازم نظریه تشابه است. همچنین، شحرور در برخی مواضع به هرمنوتیک گادامری نزدیک می شود و اشتراکات بسیاری با نظریه «قبض و بسط تئوریک شریعت» سروش دارد و از این جهت تمام ایرادات وارد بر هرمنوتیک گادامری و دیدگاه سروش، بر دیدگاه شحرور نیز وارد خواهد بود.