علل و عوامل چگونگی جدا شدن قسمت هایی از آب و خاک ایران در عصر قاجاریه

شاید این سوال برای بسیاری دیگر هم پیش آمده باشد که «چه شد که در عصر قاجار حدود نیمی از مملکت به سرعت و سهولت از دست رفت؟» و مختصرترین پاسخ این است که از آغاز قرن نوزدهم میلادی استعمار پرسابقه و قدرتمند بین المللی خود را به دستگاه حکومتی کشانید و با استفاده از بی خبری و خودکامگی ایلخانانی که عنوان شاهی می یافتند و مدعیان جاه طلب در جمع شاهزادگان و حاکمان و خوانین و سایر متنفذان روحانی و غیرروحانی قدرت جویی و رقابت و فساد و خیانت را در بین آنان، و اضطراب و ناامیدی و بیم را در سطح جامعه گسترش داد. ارتباط ناسالم با بیگانگان به شرحی که می آید مهم ترین عامل جدا شدن بسیاری از نقاط ایران آن دوره گردید. این تحقیق که بر اساس روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای انجام گرفته، به گونه ای توصیفی - تحلیلی علاوه بر بیان کلیات موضوع - که در دو بخش تفصیلی مقدمه آمده اند - به جزئیات نقش موثر بسیاری از دست اندکاران نگاهی ویژه داشته است.