واکاوی مانی و آموزه هایش در زمان شاپور اول
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (بدون رتبه معتبر)
چکیده:
اواخر عهد باستان دوره ی تلاقی ادیان مشرقی و مقارنت آن با مسیحیت به عنوان دینی که از امپراطوری روم و با حمایت سیاسی آنان، بوده است. مانی یکی از پیامبران ایران باستان است، که در اواخر دوران اشکانی، اردوان چهارم، در بابل ظهور کرد. بنا به گفته ی کتاب شاپورگان، وی در دوران اردشیراول سفرهای تبلیغی خود را به سرزمین هند آغاز کرده بود و مقارن تاجگذاری شاپوراول به ایران بازگشت، تا بتواند توجه آن را به خود جلب کند.شاپور اول در ابتدا با پذیرش برادرانش مهرشاه و پیروز از ظرفیت ملی سازی دین مانی بهره برد؛ اما فشار روحانیت زرتشتی از یک سو و از سوی دیگر ریشه های مسیحی دین مانوی مانع از آن شد، که این دین اقبال فراگیر شدن به معنای دین رسمی را به دست آورد. به نظر می رسد شاپور با توجه به پشتوانه ی سیاسی اش به آسانی روحانیت زرتشتی را سهیم در قدرت نمی کرد. در واقع شاپور با عنایت به قدرت مزبور در پی سنجش و بهره برداری از یک الگوی غالب دینی که خود راس آن باشد، بود. روحانیت در حالت نضج ساسانی در این دوره اقدامات خاصی را از پیش نبردند؛ ولی با تکمیل ساختار در دوره های بعدی به خصوص بهرام دوم توانستند زمام امور را به دست بگیرند و هم امور قضایی و هم امور دینی را عهده دار شوند. سرانجام این قدرت یابی وقوع دو اتفاق شد: اعدام مانی به عنوان فردی تکفیری و معاند با دین زرتشت و استقلال مقام روحانیت در ساختار قدرت و نهادی که از این زمان به نزاع قدرت با شاهنشاه ساسانی می پردازد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به واکاوی ظهور مانی، آموزه های آن، رویارویی نهاد قدرت با آن می پردازد و در آخر چنین استنباط شده است که مانی در سایه ی عنایت شاپور اول توانست، بنیان مجامع مانوی را ایجاد کند و در اقصی نقاط شاهنشاهی، سرزمین های روم، مصر و بین النهرین گسترش چشمگیری پیدا کند؛ تا جایی که موجب مناقشات مذهبی میان روحانیون زرتشتی، روحانیون مسیحی و یهودی را گردید.
کلیدواژگان:
مانی ، شاپور یکم ، ساسانی ، دین زرتشتی ، روحانیت
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
123 تا 135
لینک کوتاه:
magiran.com/p1980389
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!