بازخوانی نقادانه و واکاوی روایات عاشورایی کتاب الهدایه الکبری خصیبی

مقتل الحسین موجود در کتاب الهدایه الکبری از مقاتل قدیمی شیعی است که در قرن چهارم نوشته شده است. بخشی از احادیث این کتاب، از روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه ای شد که از قرن دهم به بعد رواج یافت و بر افکار شیعه در سده های بعد تاثیر گذاشت. خصیبی پنج روایت مفصل نقل کرده که اگرچه در قالب یک مقتل جامع نمی گنجد بیشتر بیانگر تصرف بی قید و شرط امام در نظام هستی و نیز علم غیب نامحدود و مطلق ایشان است. روایات او در مورد امام حسین (ع) و روز عاشورا ضمن اینکه دارای اضطراب متنی است، در برخی موارد با وقایع مسلم تاریخی ناسازگاری دارد و در مواردی نیز بر شان امام معصوم (ع) خدشه وارد کرده است. مقتل او در برخی از مطالب مربوط به جریان عاشورا، مخاطب را در موطن تامل و تردید می افکند و حتی در برخی موارد، شیعه را متاثر از اعتقاداتی خاص معرفی می کند، تا جایی که برخی از معاندان بر همین اساس، شیعیان را پیرو عقاید خرافی و بدون مبنا دانسته اند. این مقاله می کوشد با بررسی جامع تک تک گزاره های این کتاب به برخی از این هجمه های تحریفی اشاره کند و نیز مطالب تاریخی و روایی آن را که عمده ترین مباحث مورد تردید و دقت در این مقتل است مورد ارزیابی قرار دهد.