تاملی نظری در باب گونه شناسی بنیادگرایی یهودی؛ از غیرسیاسی ضد صهیونیسم تا سیاسی صهیونیسم گرا

بنیادگرایی یهودی به عنوان گونه ای از انواع بنیادگرایی دینی در عین داشتن مشابهت با دیگر انواع بنیادگرایی، مقومات خاص خود را دارد. تفاسیر متفاوت از منابع دینی و تاریخی موجب شکل گیری نحله های مختلفی از بنیادگرایی یهودی شده که اگر بخواهیم شاخصی برای دسته بندی این گونه ها ارائه دهیم بهترین شاخص توجه به اصل "تبعید" یا "بازگشت" است. از منظر بنیادگرایان این که در دوران تبعید به سر می بریم یا دوران بازگشت، احکام و مقتضیات خاص خود را دارد و برهمین اساس سه گونه ی اصلی بنیادگرایی قابل ذکر است: بنیادگرایی منفعل، بنیادگرایی عملگرا و بنیادگرایان موعودباور. بنیادگرایان یهودی در عین تقسیم به نحله ها و گروه های مختلف، اهداف غایی یکسانی دارند و تفاوت گونه های یادشده، از حیث ابزار، روش و تشخیص ظرف زمانی و مکانی است. البته علاوه بر مولفه های درون دینی، هم سویی یا مخالفت با جریانات سیاسی، نقش آفرینی سیاست های رژیم صهیونیستی و نیز توجه به اتخاذ مواضع عمل گرایانه برخی از این گروه ها به خوبی می تواندسته بندی ها و چرایی برخی مواضع را در انواع مختلف بنیادگرایی تبیین کند.