بررسی تطبیقی فرآیند ساخت در هنر سنگ تراشی پیش از تاریخ جنوب شرق ایران و سنگ هرکاره مشهد در دوران معاصر

اشیاء سنگی در میان انواع آثار ساخته شده از گونه های مختلف سنگ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در ساخت اشیاء سنگی نوع شئ و کاربرد آن در انتخاب گونه سنگ تاثیر زیادی دارد. به علاوه بوم آوردی مصالح برای هنرمند و صنعتگر باعث رشد هنری و فنی ساخت اشیاء سنگی در مناطق مختلف گردیده است. ازجمله سنگ های شاخصی که از دوران پیش از تاریخ تا به امروز به سبب ماهیت کاربردی و تزئینی اش مقبولیت بسیاری یافته و چندین هزار سال مورد استفاده قرارگرفته، سنگ های نرم تزئینی با رنگ های سیاه، سبز، خاکستری معروف به کلریت هستند. در این مقاله با رویکرد تحلیلی و فنی مبتنی بر مطالعات تطبیقی به بررسی گونه ها، گستردگی و روش های ساخت و تزئین سنگ کلریت در دوران باستان (محوطه های باستان شناختی حوزه جنوب شرق ایران) و معاصر (کارگاه های سنگ تراشی مشهد) پرداخته می شود؛ براساس هدف یاد شده مهم ترین پرسش هایی که اساس پژوهش حاضر را تشکیل می دهند؛ 1- فن شناسی و روش های ساخت آثار ظروف کلریتی پیش ازتاریخی به دست آمده از محوطه های جنوب شرق ایران، چگونه است؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده به بررسی آثار سنگی کلریتی در محوطه هایی همچون تپه یحیی، شهداد، جیرفت و شهرسوخته پرداخته شده است. 2- چگونگی ساخت و روش های تولید آثار سنگی هرکاره در شهر مشهد و مقایسه آن با نمونه های پیش ازتاریخ در پژوهش حاضر است؟ با انجام بررسی های میدانی و تطبیقی موجود مابین روش های تولید و آثار پیش ازتاریخی مطرح شده با دوران معاصر به این پرسش پاسخ داده شود. روش به کار رفته در پژوهش حاضر استفاده از منابع مکتوب پژوهشگرانی است که در این زمینه پژوهش هایی انجام داده اند. در کنار روش کتابخانه ای از داده های میدانی، از قبیل مطالعه سنگ های کلریتی محوطه های پیش ازتاریخ یاد شده و تطبیق آن با هرکاره مشهد، استفاده شده است. نتیجه بررسی حاضر نشان دهنده ی وجود قابلیت-= های کاربردی در هنر سنگ تراشی معاصر باتوجه به پیشینه چند هزار ساله و خواص تزئینی سنگ کلریت، در احیاء دوباره این صنعت هنری است.