مطالعه تطبیقی استحکامات دفاعی و امنیتی ارگ راین و بم در استان کرمان

ارگ های راین و بم، با قدمت و تمدنی کهن از زمان ساسانیان، به واسطه قرارگرفتن در تقاطع مسیر شمال به جنوب خراسان و گواشیر کرمان تا بندرعباس و بزرگراه غرب به شرق فارس به بلوچستان، موقعیت تجاری مناسبی داشته و به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن در مسیر شاهراه ارتباطی مذکور، همواره مورد تهدید و هجوم اقوام و دولت های مختلف قرار می گرفتند؛ استان کرمان درطول دوره اسلامی، از پایگاه های درگیری راهزنان با قوای حکومتی بوده و ساخت بسیاری از ارگ ها و قلاع کرمان کارکرد امنیتی و دفاعی داشته است. دو ارگ راین و بم، از دوره ساسانی تا قاجار نقش مهمی در حیات جوامع و حفظ امنیت در ناحیه کرمان داشته اند. پرسش اصلی این است که وجوه اشتراک و افتراق ساختارهای دفاعی این دو ارگ از منظر امنیتی چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر در پی شناخت عناصر دفاعی امنیتی دو ارگ راین و بم در استان کرمان و دستیابی به الگوهای ساختاری دفاعی و نحوه ارتباط، اشتراک و افتراق آن ها با یکدیگر است. اطلاعات این مقاله با روش های کتابخانه ای (اسنادی)، مشاهده بصری و مقایسه یافته های حاصله، گردآوری شده و پژوهش با روش تطبیقی-تحلیلی صورت گرفته است. داشتن حصار، حاکم نشین، برج دیده بانی و همچنین روزنه های صلیبی شکل دیده بانی و تیرکش ها نشانگر کارکرد نظامی و امنیتی این دو ارگ است. می توان این فرضیه را طرح کرد که ساختار استحکامات دفاعی ارگ راین متاثر از ارگ بم است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که به دلیل قرارگیری این دو ارگ در مسیرهای ارتباطی خراسان، سیستان، مرکز ایران، موجب شکل گیری این دو ارگ و استحکامات دفاعی در این دو منطقه شده است.