جمهوری اسلامی ایران و جایگاه ژئوپلیتیکی-ژئواکونومیکی و انرژی حوزه خزر

ایران بر موضوع تصمیم‌گیری و حل‌و‌فصل مسایل دریای خزر بر اساس اتفاق آرا تاکید دارد و معتقد است که رعایت این اصل الزامی است و تنها در این صورت است که کشورهای ساحلی به یک توافق پایدار خواهند رسید. همچنین با توجه به اینکه دریای خزر یک دریای بسته محسوب می‌شود و تامین منافع یک کشور ساحلی درگرو همکاری با دیگر کشورهای ساحلی است، همکاری در خصوص منافع مشترک و پرهیز از اقدامات یک‌جانبه یا چندجانبه که در مغایرت با منافع دیگر کشورها باشد، در دریای خزر اهمیت زیادی دارد. این در حالی است که در مقابل ایران، کشورهای روسیه، قزاقستان و آذربایجان با توجه به وجود منابع سرشار نفت و گاز در سواحل خود، دریای خزر را دریای بسته می‌دانند و این دیدگاه را مطرح می‌کنند که حق هر کشور از رژیم حقوقی خزر را باید با تقسیم محاسبه کرد؛ دیدگاهی که البته موردتوجه ایران و ترکمنستان قرار نگرفته است.. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار گردآوری کتابخانه ای درصدد تبیین " جایگاه ژیوپلیتیکی و انرژی(نفت،گاز) ایران در دریای خزر بعد از فروپاشی شوروی" می باشد.استخراج و فروش ذخایر انرژی خزر بدون توجه به قراردادهای 1921 و 1940 میان ایران و شوروی سابق و نیز نفوذ قدرت‌های بیگانه در این منطقه سبب مشکلات عدیده شده است. در مورد «موقعیت ژیوپلیتیکی -ژیواکونومیکی دریای خزر و خطوط لوله انتقال انرژی آن و تاثیراتش بر منافع و امنیت ایران باید تاکید کرد که ج.ا.ا. پس از فروپاشی نظام دوقطبی به‌واسطه هم‌جواری با این منطقه مهم و قرار گرفتن در هارتلند انرژی جهان، بهترین، کوتاه ‌ترین به‌صرفه‌ترین و امن‌ترین مسیر برای انتقال انرژی این منطقه به بازارهای جهانی به شمار می‌رود. با توجه به ظرفیت‌های ژیوپلیتیک ایران و نیز موقعیت ژیواستراتژیک که به‌صورت ایجابی در تامین امنیت ملی و افزایش وزن ژیوپلیتیکش موثر است.