بررسی بهینه سازی ترکیب های مختلف محیط کشت بر برخی از ویژگی های کمی و کیفی قارچ صدفی طلایی (Pleurotus citrinopileatus)

چکیده برای تولید گونه های مختلف قارچ های صدفی دامنه وسیعی از مواد لیگنوسلولزی مختلف می تواند مورد استفاده قرار گیرند اما جهت تبدیل بیولوژیکی ضایعات لیگنوسلولزی صنعتی و کشاورزی و انتقال بیشتر مواد غذایی از بستر کشت به اندام بارده به مقادیر مواد غذایی موجود در بستر (نوع محیط کشت) و همچنین قدرت تجزیه کننده گی میسلیوم بستگی دارد. عدم بومی سازی اطلاعات فنی در تولید قارچ های خوراکی و همچنین نبود فرمولاسیون مناسب محیط کشت از مشکلات اساسی در تولید تجاری و صنعتی قارچ های صدفی در کشور می باشد بنابراین یافتن بستر کشت مناسب جهت تولید قارچ صدفی طلایی گام نخست در پرورش این قارچ خوراکی می باشد. در این آزمایش از ضایعات مختلف محصولات کشاورزی و صنعتی شامل خاک اره، کلش گندم، ضایعات برگ خرما، مخلوط خاک اره با کلش گندم (به نسبت برابر)، مخلوط خاک اره با ضایعات برگ خرما (به نسبت برابر)، مخلوط کلش گندم با ضایعات برگ خرما (به نسبت برابر) و همچنین مکمل های شیمیایی اوره (10 گرم در لیتر به ازای هر کیلوگرم بستر کشت، بر اساس وزن تر)، سولفات منگنز (7 میکروگرم در کیلوگرم بر اساس ماده خشک بستر کشت)، فسفات آمونیوم (15 گرم در لیتر به ازای هر کیلوگرم بستر کشت، بر اساس وزن تر) و مکمل های زیستی قارچ مایکوریزای (یک میلی لیتر ماده تلقیح قارچ Glomus mosseae به ازای هر کیلوگرم اسپاون قارچ طلایی) و ورمی کمپوست (6 درصد وزن تر بستر کشت) استفاده شد. پس از آماده سازی و تنظیم رطوبت بستر کشت عمل استریل با استفاده از آب جوش انجام شد. در این آزمایش برخی از صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمایی و رشد رویشی و عملکرد قارچ صدفی طلایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر نیتروژن قارچ های تولید شده بر روی بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با مکمل زیستی مایکوریزا، 21/8 درصد و همچنین محتوای نیتروژن قارچ های پرورش یافته بر روی بستر کشت کلش گندم غنی شده با فسفات آمونیوم، 51/4 درصد ثبت گردید. همچنین کامل شدن مرحله رشد رویشی میسلیوم قارچ در بسترهای کشت غیر ترکیبی خاک اره غنی شده با قارچ میکوریزا و نیز در بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با قارچ مایکوریزا هر دو به مدت 60/14 روز طول کشید و نیز این مرحله در بستر کشت کلش گندم غنی شده با مکمل شیمایی سولفات منگنز 9 روز طول کشید همچنین یشترین (00/2079) و کمترین (20/813) عملکرد کل (وزن تر) اندام میوه ای به ترتیب به بستر کشت کلش گندم غنی شده با سولفات منگنز و بستر کشت ضایعات برگ نخل خرما غنی شده با مایکوریزا اختصاص داشت. در این پژوهش، از بین بسترهای ترکیبی و غیر ترکیبی مختلف که مورد غنی سازی قرار گرفت وزن و کیفیت اندام بارده بالغ قارچ های تولید شده از بستر کشت کلش گندم غنی شده با مکمل شیمیایی سولفات منگنز (7 میکروگرم در کیلوگرم بر اساس ماده خشک بستر کشت) در مقایسه با سایر تیمارها از لحاظ آماری برتر بودند. واژه های کلیدی: بستر کشت، ترکیبات آلی، قارچ های صدفی، مکمل های غذایی