جایگاه زن در تعالیم مکاتب گنوسی مسیحی: مباحث نظری و عملی

مکاتب گنوسی در مقام یکی از جریان های مهم اعتقادی و عرفانی تاثیرگذار، دارای نگرش های متفاوتی بوده اند که به جهت تاثیر بر جریان های گوناگون دینی و عرفانی، از جمله مسیحیت، مورد توجه محققان قرار گرفته اند. در این پژوهش تلاش شده است که جایگاه زنان در مکاتب گنوسی مسیحی با نظر به رابطه دو سویه دین و جامعه بررسی شود. در دو سده نخست میلادی، با اتکاء بر تعالیم دو تن از آموزگاران گنوسی، شمعون مغ و والنتینوس، تلقی خاصی از نقش زن در الهیات و جنسیت خدا، در مسیحیت مورد توجه قرار گرفت. بدین سان، جهان بینی و خداشناسی ثنوی گنوسی برای تبیین جایگاه عنصر مونث در الوهیت کاربرد یافت. هم چنین، بر نقش حکمت (غالبا با نام سوفیا شخصیت یافته) در روند آفرینش تاکید خاص صورت گرفت. به نحوی متقابل، این الهیات که ناظر بر شخصیت مونث الهی است، بر فعالیت زنان در جامعه دینی تاثیر نهاد که خود بیانگر رابطه دو سویه دین و جامعه می تواند باشد. به گونه ای که تعامل اجتماعی زنان و حضور فعالانه آنان در عرصه های دینی و کلیسا گسترش می یابد و این خود بر فهم از کتاب مقدس اثر می گذارد.