مطالعه تنوع ژنتیکی و تحمل تنش خشکی در ارقام تجاری کلزا (Brassica napus L.)

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل خشکی در کلزا، نه رقم تجاری (اپرا، کرج1 ،کرج2 ،کرج3 ،زرفام، اکاپی، طلایه، لیکرد و مدنا) در دو شرایط نرمال و تنش خشکی در شهرستان کنگاور و سال زراعی 94-1393 کشت شدند. این تحقیق در یک آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. در شرایط تنش خشکی، آبیاری در مرحله انتهای گلدهی قطع گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش خشکی اثرات معنی داری بر روی ارتفاع بوته، روز تا بلوغ، تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد روغن و عملکرد بذر دارد. در اثر تنش خشکی عملکرد بذر از 9/4036 به 4/2919 کیلوگرم در هکتار (68/27 (%و عملکرد روغن از 8/1840 به 2/1362 کیلوگرم در هکتار (99/25 (%کاهش یافت. همچنین تنش کم آبی، باعث کاهش تعداد غلاف در شاخه فرعی به میزان 93/27 %شد. تفاوتهای معنی داری بین ارقام کلزا برای تمامی صفات مشاهده گردید. ارقام کرج3 و طلایه به ترتیب دارای بیشترین عملکرد بذر در شرایط نرمال و تنش بودند (5/4632 و 5/3747 کیلوگرم در هکتار). اثرات متقابل رقم در شرایط آبیاری فقط برای دو صفت ارتفاع بوته (05.0<P (و عملکرد روغن (01.0<P (معنی دار شدند. رقم کرج3 بیشترین شاخص های مقاومت به خشکی (500/4172 (MP) ،006/4147 (GMP و (055/1 (STI را نشان داد. با توجه به همبستگی بین شاخص ها و عملکرد در شرایط تنش و نرمال، نتیجه گرفته می شود که این شاخص ها (به جزء SSI و TOL (به عنوان شاخص های مناسب برای جداسازی و انتخاب ارقام مقاوم به خشکی شناسایی شدند.