استفاده از نگاشت خودسازمانده (SOM) به منظور خوشه بندی کیفیت آب زیرزمینی استان کرمان و ارزیابی تناسب آن برای اهداف شرب و آبیاری

ارزیابی خصوصیات هیدروشیمیایی آب های زیرزمینی به منظور برنامه ریزی و مدیریت منابع آب به لحاظ کیفیت ضروری است. در تحقیق حاضر، از روش خوشه بندی نگاشت خودسازمانده (SOM) برای یافتن خوشه های همگن پارامترهای هیدروشیمیایی در منابع آب های (چاه، چشمه و قنات) استان کرمان استفاده و طبقه بندی کیفی مصارف شرب و آبیاری بر اساس خوشه های SOM انجام شد. الگوهای پارامترهای کیفی آب با صفحات SOM مصور گردید و الگوهای مشابهی برای آن پارامترها مشاهده شد که با یکدیگر هم بسته بودند و یک منبع مشابه را نشان می دادند. طبق نتایج SOM، تعداد 729 نمونه آب مورد بررسی، در چهار خوشه طبقه بندی شدند و خوشه های 1، 2، 3 و 4 به ترتیب شامل 73، 6/2، 6/7 و 14/1 درصد از نمونه های آب زیرزمینی بودند. روند افزایش هدایت الکتریکی در خوشه های مورد بررسی به ترتیب به صورت خوشه 1، 4، 3 و 2 بود. شاخص کیفیت آب مبتنی بر وزن دهی آنتروپی (EWQI) نشان داد که همه منابع آب دارای کیفیت عالی و خوب به لحاظ شرب (36/3 درصد)، در خوشه 1 قرار گرفته اند. بر طبق دیاگرام ویلکاکس، تعداد 435 نمونه آب (81/7 درصد) موجود در خوشه 1 دارای شرایط مناسب برای آبیاری بودند و 285 مورد دیگر که در هر چهار خوشه پراکنده بودند، کیفیت نامناسبی به لحاظ آبیاری نشان دادند. بر اساس دیاگرام پایپر، Na-Cl رخساره غالب در خوشه های 2، 3 و 4 بود و رخساره های غالب خوشه 1 به صورت Ca-HCO3، Na-Cl و Ca-Mg-Cl بودند. این مطالعه نشان داد که روش SOM می تواند به طور موفقیت آمیزی برای طبقه بندی و توصیف آب زیرزمینی از نظر هیدروشیمی و کیفیت آب برای اهداف شرب و کشاورزی در مقیاس استانی استفاده شود.