شوخ‏ طبعی قومیتی در ایران

یکی از وجوه مهم هر فرهنگ و اجتماعی عرصه شوخ طبعی و مطایبه است. بر این اساس، در پژوهش حاضر هدف اصلی محققان، مطالعه تاریخچه شوخ طبعی های قومیتی در ایران، انواع و گونه های آن و ارائه تبیینی جامعه شناختی از ریشه های تاریخی-اجتماعی شوخی طبعی های قومیتی در ایران بوده است. لذا، با اتخاذ روش «مطالعه اسنادی» و با بررسی اسناد و منابع ادبی و تاریخی موجود، تلاش گردید تا به سوالات تحقیق پاسخ داده شود. یافته های به دست آمده حاکی از آن بود که اولا در گذشته فرهنگی ما شوخ طبعی با افراد و گروه های اقلیت، و نیز ساکنان شهرها و قومیت های گوناگون همواره وجود داشته است. به عبارت دیگر، شوخ طبعی های قومیتی در جامعه ایران، از تنوع و گستردگی قابل توجهی - هم از حیث قالب و هم از حیث مضمون- برخوردار بوده اند. ثانیا از حیث قالب بخشی از این شوخ طبعی ها در عرصه ادبیات فارسی و در قالب ژانرها و گونه های ادبی (شهرآشوب ها، کارنامه ها، شوخ طبعی های مختلط و بازی با لهجه ها)، و بخش دیگر در عرصه نمایش ها و آئین های سنتی (در قالب نمایش هایی مانند سیاه بازی، خیمه شب بازی و صندوق کابلی) وجود داشته اند. به علاوه، در این گونه از شوخ طبعی ها، اعراب، ترکان، روستاییان، و ساکنان شهرهای مختلف کشور به عنوان گروه هدف و یا سوژه شوخ طبعی ها مورد هجو و نکوهش شعرا و نویسندگان واقع شده اند. درنهایت، تبیین جامعه شناختی یافته های تحقیق از طریق نظریه دیویس در زمینه شوخ طبعی های قومیتی و قصه های احمقان صورت گرفته است.