بررسی اثر حلال عصاره گیری بر میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی برخی گیاهان دارویی بومی ایران

امروزه جهت استخراج مواد آنتی اکسیدانی گیاهی از حلال های متفاوتی استفاده می شود که هر کدام قابلیت خاصی در استخراج این مواد دارند لذا در تحقیق حاضر سعی شد تا برخی گیاهان دارویی از مناطق رویشی متفاوت ایران جمع آوری و بر اساس اکثریت حلال های پرکاربرد نیز مورد ارزیابی قرار گیرند تا علاوه بر شناسایی بهترین گیاه دارویی، بتوان بهترین حلال جهت استخراج مواد آنتی اکسیدانی معرفی کرد.

به منظور بررسی نوع حلال عصاره گیری(آبی، هیدروالکلی، استونی و متانلی) بر میزان مواد آنتی اکسیدانی برخی گیاهان دارویی بومی مناطق مختلف ایران از جمله کاکوتی، شکرشفا، زعفران، بومادران، پونه کوهی، نعناع کوهی، زوفا، آویشن کوهی، شاه تره و کلپوره، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. از DPPH برای سنجش فعالیت آنتی اکسیدانی استفاده شد.

نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که نوع عصاره و برهمکنش عصاره و گیاه بر خواص آنتی اکسیدانی، محتوای فنل و فلاونوئید تاثیر متفاوتی داشته است(P<0.01). بیشترین میزان فلاونوئید در عصاره آبی(mg/g DW65/87)، هیدروالکلی(  mg/g DW48/147)، متانلی(mg/g DW48/277) و استونی(mg/g DW98/171) و هم چنین بیشترین میزان فنل در عصاره آبی(mg/g DW 33/15)، هیدروالکلی(mg/g DW 18/20)، متانلی(mg/g DW 47/51) و استونی(mg/g DW 59/31) مربوط به گیاه دارویی بومادران منطقه ایلام بوده است. بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی بر اساس آزمون DPPH در عصاره آبی(29/8 درصد در غلظت g/mlμ 16) متعلق به بومادران منطقه ایلام، در عصاره هیدروالکلی(49/34 درصد در غلظت g/mlμ 64) متعلق به نعناع کوهی منطقه کاشمر و سپس بومادران منطقه ایلام، در عصاره استونی(009/62 درصد در غلظت g/mlμ 64) متعلق به نعناع کوهی منطقه کاشمر و سپس کلپوره کاشمر و بومادران ایلام و در نهایت در عصاره متانلی(633/95 درصد در غلظت g/mlμ 16) متعلق به بومادران منطقه ایلام بوده است.

نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین حلال جهت استخراج مواد فنلی و بررسی خاصیت اکسیدانی، متانل بوده و موثرترین گیاه از لحاظ حضور مواد و خاصیت آنتی اکسیدانی، بومادران منطقه ایلام بوده است.