تکثر معنی و دگردیسی سیمای بیدل در محیط ‏های ادبی آسیای مرکزی (1870-1991م)

بیدل 1054-1133ق (1720-1644م) از نیمه دوم سده هجدهم میلادی به یکی از محبوب‏ترین شاعران فارسی‏زبان در آسیای مرکزی تبدیل و میراثش دستمایه مخاطبان حرفه‏ای به شعر فارسی شد. آن‏ها فارغ از خاستگاه زبانی و فرهنگی، این میراث را براساس زمینه های ذهنی و علایق خود تفسیر می‏کردند. نگارنده در این نوشتار با استفاده از دستاوردهای هرمنوتیک فلسفی، به‏دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که علاوه‏بر ویژگی های میراث بیدل، چه زمینه های اجتماعی و فرهنگی در منطقه موجب شده بود تا ‏اشعار وی متناسب با زمینه های ذهنی مخاطبان تفسیر و به تلون سیمای بیدل منجر شود؟ براساس نتایج پژوهش، با عطف توجه به ماوارءالنهری‏بودن اجداد بیدل و مهاجرت آن‏ها به هند، دلیل اصلی توجه مخاطبان در این منطقه به بیدل را باید در نوع جهان‏بینی بیدل، ظرفیت خوانش‏پذیری شعر وی از یک سو و تحولات ایجاد شده در آسیای مرکزی در نیمه دوم سده نوزدهم و آغاز سده بیستم که منجر به پیدایش جریان‏های فکری جدید در منطقه شد از سوی دیگر، در شکل‏گیری این نوع خوانش‏‏ها دخیل دانست.