توصیف تنوع مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی اکسشن های گندواش (Artemisia annua L.) در مناطق هیرکانی ایران

گندواش (Artemisia annua L.) یک گیاه دارویی مهم و به عنوان منبع اصلی متابولیت آرتمیزینین برای درمان مالاریا محسوب می شود. علارغم پراکنش گسترده گندواش در ایران و به ویژه در مناطق هیرکانی (شامل سه استان مازندران، گیلان و گلستان) که رویشگاه اصلی این گیاه می باشد، تلاش قابل توجهی برای ارزیابی تنوع آن صورت نپذیرفته است. در این پژوهش برای اولین بار توصیف مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی جمعیت های گندواش مناطق هیرکانی به ترتیب با استفاده از 4 صفت کمی، محتوای آرتمیزینین و 15 پرایمر ISSR انجام شد. سطح بالایی از تنوع مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی در میان جمعیت های گندواش مشاهده شد. در سطح بین جمعیتی، بیشترین میزان آرتمیزینین در استان مازندران مشاهده شد. علاوه بر این ارتباط معنی داری بین محتوای آرتمیزینین و تراکم تریکوم مشاهده شد که می تواند به عنوان یک روش انتخاب غیر مستقیم عملکرد آرتمیزین در جمعیت های متنوع گندواش استفاده شود. پانزده مارکر ISSR نیز تعداد 222 باند دربرگیرنده 177 لوکوس چندشکلی و 45 لوکوس یک شکل را در 60 اکوتیپ گندواش تولید کردند. این نتایج نشان داد که تکنیک ISSR-PCR ابزار قابل اطمینانی برای انگشت نگاری گیاه گندواش در سطح درون جمعیتی می باشد. در مجموع نتایج ما می تواند برای مدیریت بانک ژن و برنامه های اصلاحی گیاه گندواش مورد استفاده قرار گیرد.