کاربرد کشت سه بعدی در بهینه سازی تحقیقات دارویی سرطان: از روش های سنتی تا تکنولوژی نوین میکروسیالی

با وجود هزینه های هنگفت و زمان بسیاری که در مراحل پیش کارآزمایی های بالینی صرف می شود، بیش از نیمی از فراورده های دارویی به دلیل عدم اثربخشی یا بروز عوارض جانبی از چرخه ی تولید حذف می گردند. این در حالی است که بروز مقاومت های دارویی و تفاوت های فردی، در بیماری های پیچیده ای همچون سرطان و نیز گسترش روزافزون مفهوم پزشکی شخصی، نیاز به ارایه ی مدل های کارآمد و موثر را در بررسی های دارویی بیش از پیش نمایان می سازد. کشت های سلولی، ابزارهای مهمی بررسی های دارویی هستند که در مراحل پیش کارآزمایی بالینی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه، مسجل شده است که سهم عظیمی از عدم موفقیت مراحل پیش کارآزمایی بالینی به عدم موفقیت کشت های سلولی در شبیه سازی شرایط بدن بر می گردد. به همین دلیل، امروزه ظهور کشت های سه بعدی، پنجره ای جدید را به روی مطالعات دارویی گشوده است. مطالعات متعددی نشان می دهند که شیوه های نوین کشت سلول با توانایی شبیه سازی تعاملات سلول-سلول، سلول- ماتریکس و ایجاد شیب غلظت دارو، اکسیژن، متابولیت ها و مواد غذایی، مشابه با شرایط بدن، به طور مستقیم یا غیر مستقیم (از طریق تاثیرگذاری بر بیان ژن ها و ایجاد فنوتیپ طبیعی)، مطالعات دارویی را قابل اعتمادتر کرده است. به تازگی، برای تطابق بیشتر با بدن، از کشت های سه بعدی در تراشه های میکروسیالی نیز استفاده می شود. ریزتراشه ها، به دلیل اندازه ی نزدیک به سلول ها و عروق بدن، امکان کشت سلول به شیوه ی پویا و غیره، شباهت بیشتری با بدن فراهم می کنند. در مقاله ی پیش رو، ضمن مروری بر روش های مختلف کشت سه بعدی، کاربردهای آن در مطالعات دارویی نیز مطرح می گردد.