تحلیل دقت مکانی تصاویر ماهواره TRMM در برآورد شاخص خشکسالی هواشناسی، مطالعه موردی: کشور ایران

در قرن اخیر یکی از مهمترین چالش های جهان، خشکسالی بوده، پایش و ارزیابی شدت و مدت آن برای مقابله و کاهش اثرات آن بسیار ضروری است. در چند دهه اخیر با توسعه و پیشرفت مباحث سنجش از دور، برآوردهای ماهواره ای خشکسالی با دقت مکانی بالا و گام های زمانی مختلف به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر، تحلیل خشکسالی هواشناسی و توزیع خطای برآوردی داده های ماهواره TRMM با داده های زمینی طی دوره آماری 1998 تا 2014 بوده است. در این راستا، به منظور ارزیابی صحت و دقت شاخص خشکسالی هواشناسی، برآوردی از ماهواره TRMM از 41 ایستگاه سینوپتیک ایران استفاده شد. در این پژوهش، معیارهای ارزیابی خطا شامل NSE ،RMSE ،ME، Bias و ضریب همبستگی بوده، برای تحلیل مکانی آن ها از روش درون یابی IDW در نرم افزار ArcGIS 10.3 استفاده شده است. نتایج تحلیل شاخص خشکسالی بر اساس داده های زمینی نشان داد که از لحاظ شدت خشکسالی، ایستگاه های کرمان، بوشهر، کاشمر، قزوین، بجنورد و کاشان در بین ایستگاه های مورد مطالعه یک خشکسالی خیلی شدید را طی دوره 1998 تا 2014 پشت سر گذاشته اند و از لحاظ فراوانی ایستگاه کرج بیشترین فراوانی خشکسالی را در بین ایستگاه های مورد مطالعه داشته است. نتایج تحلیل مکانی معیارهای ارزیابی خطا نشان داد که شاخص خشکسالی برآوردی از ماهواره TRMM در مناطق شمال شرقی (در اطراف ایستگاه های کاشمر و مشهد) و جنوب غربی (در اطراف ایستگاه های شهرکرد، اصفهان، یاسوج، بوشهر و شیراز) کشور خطای کمتری داشته، بیشترین خطا مربوط به مناطق مرکزی کشور (در اطراف ایستگاه های بیارجمند، طبس) بوده است. همچنین، در بیشتر مناطق کشور، شاخص خشکسالی برآوردی از TRMM با محاسباتی ایستگاه های زمینی تطابق قابل قبولی داشته است و با واسنجی داده های TRMM با ایستگاه های زمینی، می توان از آن برای پایش خشکسالی در مناطق فاقد ایستگاه به صورت شبکه های 0.25× 0.25 درجه طول و عرض جغرافیایی استفاده کرد.