تغییرات ویژگی های فیزیکی خاک مزارع دیم دشت مراغه در اثر اعمال تیمارهای خاک ورزی حفاظتی و سنتی

به منظور مطالعه اثرات خاک ورزی سنتی و حفاظتی بر خصوصیات فیزیکی خاک در اراضی کشاورزی دیم، تحقیقی به مدت 5 سال زراعی در موسسه تحقیقات دیم کشور در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار خاک ورزی شامل: کاشت مستقیم در ته ساقه ها (NT1)، کاشت مستقیم در کلیه بقایا (NT2)، شخم قلمی + دیسک (CH)، کم خاک ورزی (MT) و شخم مرسوم (CT) در 4 تکرار به اجرا در آمد. نمونه برداری های خاک در انتهای سال پنجم برداشته شدند که این نمونه جهت آنالیز پارامترهای فیزیکی ازجمله پایداری خاکدانه ها (WAS)، میانگین وزنی و هندسی قطر خاکدانه ها به روش الک تر (GMDwet و MWDwet) و الک خشک (GMDdry و MWDdry)، بعد فرکتال جرمی خاکدانه ها (Dm)، کربن آلی کل (TOC)، کربن آلی محلول (DOC) و جرم مخصوص ظاهری خاک استفاده شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای خاک ورزی بر پارامترهای MWDdry و GMDdry معنی دار بود. اثر متقابل روش های مختلف خاک ورزی و مکان بر روی DOC و اثر متقابل عمق و مکان بر روی جرم مخصوص ظاهری معنی دار بود. میزان کربن آلی محلول در تیمار خاک ورزی سنتی با مقدار mg g-1 74/3 در مکان اول به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها (با مقادیر کمتر از mg g-1 3/20) بود. همچنین در تیمار NT1 و NT2 میانگین وزنی (به ترتیب با 1/25 و 1/17 میلی متر) و هندسی (1/04 میلی متر برای هر دو) قطر خاکدانه ها اختلاف معنی داری با سایر تیمارها داشت. بر اساس نتایج به دست آمده توصیه می شود، به جای استفاده مداوم از خاک ورزی سنتی از خاک ورزی حفاظتی استفاده شود.