داستان کوتاه تمثیلی در ادبیات معاصر ایران

در این مقاله به ویژگی ها و انواع داستانهای کوتاه تمثیلی معاصر پرداخته می شود. در ادبیات داستانی معاصر، هر کدام از نویسندگان ضمن استفاده از شگردهای داستانپردازی معاصر از شیوه ها و تمهیدات روایت پردازی کهن مثل تمثیل گرایی هم بهره برده اند. نویسندگان معاصر بنا بر اهداف زیباشناختی و گه گاه برای پنهان کردن مفهوم انتقادی خود، به تمثیل متوسل شده اند؛ البته میان تمثیلهای کهن و معاصر تفاوتهای ساختاری و درونمایه ای وجود دارد. در تمثیلهای کهن، شاعر یا نویسنده خود معمولا در پایان داستان تفسیر تمثیل را عهده د ار می شده، اما داستان نویسان معاصر فهم و تاویل تمثیل را به عهده خواننده وامی گذارند. نویسندگان معاصر، لایه یا سطح اولیه داستان را با دقت کامل بازنمایی و روایت می کنند، در حالی که در تمثیلهای کهن این امر چندان رعایت نمی شود. نویسندگان و شاعران روایت پرداز کهن از تمثیل برای تعلیم و تحکیم اندیشه های خود استفاده می کردند در حالی که نویسندگان معاصر، تمثیل را برای بیان روشنگری ها و انتقادهای اجتماعی، سیاسی و فلسفی به کار می گیرند. داستانهای کوتاه تمثیلی معاصر را بر حسب ساختارهای روایی و گونه های ادبی می توان به داستانهای کوتاه تمثیلی واقع گرایانه، تمثیلی مبتنی بر رئالیسم جادویی، تمثیلی حیوانی، تمثیلی قصه وار و تمثیلی طنزآمیز تقسیم بندی کرد. درونمایه اغلب داستانهای کوتاه تمثیلی معاصر مسائل اجتماعی و سیاسی است که با نگرشی انتقادی و گاه تلخ بینانه روایت شده است.