اثر تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام لوبیاچیتی (Phaseolus vulgaris L.)

کم آبی امروزه از مهم ترین عوامل محدودکننده عملکرد محصولات زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک می باشد و کاهش رشد در اثر تنش خشکی به مراتب بیشتر از سایر تنش های محیطی است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر ارقام لوبیا آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی در این آزمایش، رژیم رطوبتی در سه سطح (تامین 100 درصد، 75 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب نشان دهنده تیمار شاهد، تنش خشکی ملایم و تنش خشکی شدید) و سه رقم لوبیاچیتی شامل تلاش، خمین و صالح بودند. نتایج نشان داد اثر تیمار آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، وزن شاخساره، وزن ریشه، نسبت ریشه به شاخساره، محتوای آب نسبی، نشت الکترولیت ها، هدایت روزنه ای، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بیشترین وزن شاخساره و ریشه در بین رژیم های آبیاری از تیمار شاهد و از رقم تلاش به دست آمد. با کاهش مقدار آب مصرفی، در مرحله زایشی کلروفیل نیز کاهش یافت، به گونه ای که بیشترین مقدار کلروفیل در تیمار آبیاری کامل مشاهده شد. در بین ارقام نیز بیشترین میزان کلروفیل در رقم صالح مشاهده شد. محتوای آب نسبی در شرایط تنش خشکی متوسط 9/9 درصد و در شرایط تنش خشکی شدید 7/30 درصد  نسبت به شاهد کاهش نشان داد. در بین ارقام نیز بیشترین مقدار آب نسبی در رقم صالح ثبت شد. کاهش میزان آب برگ همبستگی مستقیم با افزایش نشت الکترولیت ها داشت، به نحوی که در شرایط تنش خشکی متوسط نشت الکترولیت های غشاء، 24درصد و در شرایط تنش خشکی شدید 37 درصد بود. کمترین میزان نشت در بین ارقام در رقم صالح مشاهده شد. کاهش مقدار آبیاری باعث شد هدایت روزنه ای در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب 3/33 درصد و 3/53 درصد نسبت به شاهدکاهش یابد. رقم صالح در بین ارقام و آبیاری کامل در بین رژیم های آبیاری، بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. کاهش آب مصرفی باعث شد عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب 1/36 درصد و 6/71 درصد نسبت به تیمار بدون تنش خشکی کاهش یابد. رقم صالح از نظر صفاتی از جمله عملکرد دانه، محتوای آب نسبی، کلروفیل و هدایت روزنه ای نسبت به دو رقم دیگر برتری نشان داد. همچنین نشت الکترولیت ها نیز در این رقم کمتر از سایر ارقام بود و به نظر می رسد تحمل بیشتری به تنش خشکی داشته باشد.