بررسی تاثیر برنامه خود مراقبتی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سیروز کبدی که به مرکز هپاتیت تهران در سال 1381 مراجعه کرده بودند

سیروز کبدی به علت شیوع بالا و ایجاد عوارض ناتوان کننده و گاهی مرگبار، از مشکلات اساسی سیستم بهداشتی درمانی کشور ما محسوب می شود. مطالعات نشان می دهند که بیماری مزمن کبدی صرف نظر از نوع بیماری (سیروز، هپاتیت B، هپاتیت C و...)، به طور کلی کیفیت زندگی را کاهش می دهد و این اثر در بین انواع بیماری تفاوت بارزی ندارد. در این رابطه اگر بتوان با اجرای برنامه خود مراقبتی که براساس نیازهای آموزشی بیماران در محدوده های مختلف کیفیت زندگی طراحی شده باشد استقلال بیمار را حفظ کرد، احساس خوب بودن(رفاه) بیمار افزایش یافته و کیفیت زندگی فرد بهبود می یابد. این مطالعه جهت بررسی تاثیر برنامه خود مراقبتی بر کیفیت زندگی بیماران سیروتیک صورت گرفته است. در این پژوهش تعداد 44 نفر از بیماران سیروتیک (21 نفر گروه آزمون، 23 نفر گروه شاهد) به روش نمونه گیری در دست رس (غیراحتمالی) و با توجه به مشخصات نمونه (سن 65-20 و...) مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه حاوی اطلاعات دموگرافیک بیمار و همراهان، پرسش نامه کیفیت زندگی ویژه بیماران کبدی(CLDQ=Chronic liver disease questionaire)، چک لیست بررسی نیازهای آموزشی بیماران و چک لیست های خود گزارش دهی بوده است. برای گروه آزمون و همراهان، برنامه خود مراقبتی به صورت 4 جلسه 45 دقیقه ای اجرا شد و بیماران به مدت 3 ماه هر 15 روز 1 بار از طریق مشاوره تلفنی پژوهش گر با تک تک بیماران و در انتهای هر ماه نیز با مراجعه بیماران به مرکز و دریافت چک لیست های جدید و تحویل چک لیست های ماه قبل پی گیری شدند. کیفیت زندگی بیماران سیروتیک در 2 مرحله قبل و 3 ماه بعد از اجرای برنامه خود مراقبتی توسط پرسش نامه CLDQ سنجیده شد و در پایان میزان کیفیت زندگی در 2 گروه مقایسه گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. آزمون آماری کای دو و تی تست با p<0.05 نشان داد که هر دو گروه شاهد و آزمون از نظر عوامل موثر بر کیفیت زندگی مانند سن و جنس و... یکسان هستند. آزمون آماری ویلکاکسون نشان داد که میانگین امتیاز کلی کیفیت زندگی در گروه آزمون قبل و بعد از اجرای برنامه مورد نظر اختلاف معنی درای دارد و نسبت به قبل بهبود یافته است(0.001=P). براساس همین آزمون میانگین امتیاز کلی کیفیت زندگی در گروه شاهد نیز قبل و بعد از مداخله، اختلاف معنی داری داشت و نسبت به قبل کاهش یافته بود(0.001=P). امتیاز کلی کیفیت زندگی قبل از اجرای برنامه خود مراقبتی و پس از آن در 2 گروه با استفاده از آزمون من ویتنی سنجیده شد. قبل از مداخله امتیاز کلی کیفیت زندگی در 2 گروه اختلاف معنی داری نداشت(75/0=P) اما پس از اجرای برنامه خود مراقبتی بین 2 گروه اختلاف معنی داری مشاهده گردید(001/0=P). با توجه به نتایج به دست آمده، فرضیه پژوهش تحت عنوان«کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سیروزی که برنامه خود مراقبتی را به کار می برند نسبت به گروه شاهد بهبود می یابد» تایید گردید.