بررسی اثرات نمک های پتاسیم، کلسیم و منیزیم بر ریزازدیادی و تولید غده چه در سیب زمینی

سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) مهمترین گیاه مغذی و چهارمین محصول عمده دنیا به شمار می رود. عوامل متعددی تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت را تحت تاثیر قرار می دهند که از جمله می توان به ترکیب و مقدار نمک های محیط کشت اشاره کرد. در پژوهش حاضر اثر افزایش نمک های ماکرو در محیط کشت بر ریزازدیادی و ریزغده زایی گیاه سیب زمینی، با استفاده از سه رقم اگریا، ساوالان و مارفونا با استفاده از محیط کشت پایه MS بررسی شده است.

در این مطالعه اثرات نمک های کلرید کلسیم (CaCl2)، مونوفسفات پتاسیم (KH2PO4) و سولفات منیزیم (MgSO4) با غلظت های 25/1، 5/1 و 75/1 برابر غلظت استاندارد آنها در محیط کشت پایه MS (شاهد)، مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی اثر افزایش غلظت هرکدام از این نمک ها به صورت یک آزمایش مستقل و در قالب طرح کاملا تصادفی با ده تکرار انجام شد. بعد از 30 روز، صفات مختلفی شامل متوسط طول نوساقه در هر گیاهچه، میانگین طول ریشه در هر گیاهچه، تعداد ریشه در هر گیاهچه، تعداد و اندازه برگ در هر گیاهچه بررسی شدند. سپس، گیاهان نسبت به شرایط برون شیشه ای سازگار شده و جهت غده زایی در مزرعه در شهرستان دماوند کشت شدند و صفات میانگین وزن غده در هر گیاهچه و تعداد غده در هر گیاهچه اندازه گیری شدند.

بطورکلی نتایج آزمایش بررسی افزایش نمک کلرید کلسیم در محیط کشت نشان داد که اضافه کردن غلظت این نمک در محیط کشت برخی از صفات مورد مطالعه از جمله طول نوساقه در هر گیاهچه و میانگین طول ریشه در هر گیاهچه را افزایش داده است. نتایج بررسی اثر افزایش مونوفسفات پتاسیم در محیط کشت نیز نشان داد که با استفاده از غلظت های بیشتر نمک در محیط کشت اکثر صفات مورد مطالعه بطور معنی داری بهتر بوده است. همچنین استفاده از غلظت های بالای سولفات منیزیم در در محیط کشت به طور معنی داری باعث بهتر شدن بیشتر صفات مورد مطالعه شده است.

نتایج نشان داد که افزایش غلظت هرکدام از این نمک ها به تنهایی در محیط کشت، بطور معنی داری باعث افزایش تعداد گره، طول ساقه، تعداد ریشه، طول ریشه و اندازه برگ در مقایسه با شاهد شده است که نهایتا منجر به افزایش میزان تکثیر و صرفه جویی در نیروی کار و مدت زمان لازم شده است. همچنین افزایش تعداد ریشه در هر گیاهچه باعث شد تا تعداد کمتری گیاه در مرحله سازگار کردن حذف شوند. با این حال در اکثر موارد افزایش غلظت نمک های پر مصرف تغییری در تعداد ریزغده و وزن آنها نداشت.