مطالعه ساختاری سفال های منطقه هورامان استان کردستان (محوطه های سرچم، برده مار و کناچه)

در کاوش های نجات‏ بخشی سد داریان منطقه هورامان در استان کردستان چندین مکان کاوش شدند که محوطه‏ های سرچم، برده‏ مار و کناچه ازجمله آن ها هستند. در این سه محوطه آثار دوره اسلامی، دوران تاریخی، عصر آهن I، مفرغ متاخر، و دوره مس ‏سنگی شناسایی شد که شناخت منابع خاک سفال های آن به دلیل شیوه معیشت این ناحیه که جمعیتی متحرک دارد، حائز اهمیت است. کوهستانی بودن منطقه هورامان و قرارگیری آن در مجاورت منطقه زاگرس مرکزی و بین‏ النهرین باعث شده تا شیوه معیشت مردمان باستانی آن مورد سوال باشد و شناخت منابع خاک سفال ها می‏ تواند اطلاعات مفیدی در مورد منشا جغرافیایی سفال های ناحیه و استفاده کنندگان آن در اختیار قرار دهد. برای این هدف تعداد 42 عدد سفال از سه مکان شامل غار کناچه و دو محوطه برده‏ مار و سرچم برای آزمایش XRD و XRF انتخاب شد. علاوه بر نمونه ‏های سفال، 3 نمونه خاک از اطراف این محوطه ها نیز مورد آزمایش XRD و XRF قرار گرفت. محوطه برده‏ مار و کناچه متعلق به دوره اسلامی و محوطه سرچم چهار دوره زمانی از دوران تاریخی تا دوره مس ‏سنگی را دربر می‏ گیرد. تنوع محوطه ‏ها، تنوع کاربری مکان ها و نیز گوناگونی سبک ‏های سفالی بر جامع بودن شناخت ما از منابع خاک سفال های باستانی منجر شده است. بر اساس نمونه‏ های موجود، احتمالا سفال های هر سه محوطه در دوره‏ های شناسایی شده تولید محلی است و تشابه زیادی باهم دارند. این تشابه در طول زمان و نیز در مقایسه با ترکیب خاکه ای منطقه دیده می‏ شود و تمامی گونه‏ های سفال حتی نمونه‏ هایی که دارای نسبت کمی در مجموعه سفال ها بودند از خاک های محلی ساخته شده‏ اند. این نتایج برای غار کناچه که احتمالا توسط رمه‏ گردانان مورد استفاده بوده ‏اند نیز صادق است.