سهراب سپهری، اندیشه ای عادت ستیز، شعری هنجارگریز

یکی از رویکردهای گوناگون امروزه به آثار ادبی,همزمان متن و محتوا را در نظرمی گیرد و از افراط و تفریط های پیروان فرمالیسم و محتواگرایان دوری می جوید .کسانی چون باختین و گل دمن,شیوه تحقیقاتی خود را بر چنین رویکردی بنیان نهادهبودند. در این رویکرد اعتقاد بر این است که میان محتوای اثر و جهان بینی نهفته در آنبا متن اثر,رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد . بررسی شعر سهراب سپهری می تواند گواهیبر درستی چنین رویکردی باشد,چرا که می توان میان اندیشه عادت ستیز سپهری و زبانهنجارگریزش ارتباط برقرار کرد.مطالعه شعر سپهری نشان می دهد که اندیشه عادت ستیز او بر زبانش نیز تاثیرگذاشته است . نمونه های فراوان هنجارگریزی و هنجارشکنی در شعر او موکد این امراست. نکته قابل تامل اینکه سپهری از بین انواع هنجارگریزی ها (,معنایی,واژگانی,زمانی) بیشتر از هنجارگریزی معنایی مانند تشخیص,پارادوکس,کاربرد تصاویر وترکیبات تازه,نماد و حس آمیزی و... استفاده کرده و از انواع دیگر هنجارگریزی,کمتربهره جسته است . دلیل این امر را باید در اندیشه و نظام خاص فکری سهراب ج ستجوکرد که از سویی بیشتر در پی توجه به معنا و ارائه مضامین و اندیشه های عرفانی استو از سوی دیگر هر گونه رویکرد به گذشته را نفی می کند و همواره در پی تازگی وغبارروبی از هستی است . بنابراین نمی توان انتظار داشت از هنجارگریزی زمانی(باستانگرایی) - که مخالف دیدگاه فکری وی است- استفاده کند.